Batı Anadolu’nun önemli su kaynaklarından olan Murat Dağı‘na yapılması planlanan altın ve gümüş madeni işletmesinin, ÇED raporunda sunulan bölgede yapılamayacağına dair yerel mahkeme kararını Danıştay 6. Dairesi onadı. Böylece altın madeni projesi Anadolu Export ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yapılan itirazlara rağmen iptal edilmiş oldu.

Batı Anadolu’nun önemli su kaynaklarından olan Murat Dağı‘na yapılması planlanan altın ve gümüş madeni işletmesinin, ÇED raporunda sunulan bölgede yapılamayacağına dair yerel mahkeme kararını Danıştay 6. Dairesi onadı. Böylece altın madeni projesi Anadolu Export ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yapılan itirazlara rağmen iptal edilmiş oldu.

Kütahya İdare Mahkemesi, 20 Aralık 2019’da Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın “Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu” kararında hukuka uyarlık olmadığı” kararını vermişti. Sonrasında Bakanlık bu karara itiraz ederek süreci Danıştay’a taşımıştı.

Kütahya’da bulunan Murat Dağı’nda açılmak istenen altın madeni projesine ilişkin verilen ‘ÇED Olumlu’ kararının iptali Danıştay tarafından onaylandı. Böylece Murat Dağı maden tehlikesinden şimdilik kurtulmuş oldu.

‘İnsan sağlığına, orman ve bitki varlığına zararlı’

Mahkemenin atadığı bilirkişi heyeti 19 Ağustos’ta yaptığı inceleme sonrasında  “Biyoloji ve Kimya Bilimi, Çevre, Harita, Hidrojeoloji, Jeoloji, Maden, Orman ve Ziraat Mühendislikleri açısından bölgenin maden faaliyetine uygun olmadığı kanaatine varılmıştır” ifadelerini kullanmıştı.

Davaya bakan Kütahya İdare Mahkemesi projenin projenin insan sağlığı, orman ve bitki varlığı, hayvanlar, yeraltı ve yüzey suları ile tarım alanları açısından önem arz eden riskler barındırdığını belirterek ÇED raporunun iptaline karar vermişti.

Mahkeme kararına karşı temyiz

Kütahya İdare Mahkemesi’nin kararından sonra temyiz yolunu deneyen Anadolu Export ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Kütahya İdare Mahkemesi’nin kararının düzeltilmesini talep etti. Danıştay Altıncı Dairesi’nde görüşülen davanın kararı dün (01 Temmuz) açıklandı. Açıklamaya göre Danıştay, Kütahya İdare Mahkemesi tarafından iptal edilen “ÇED olumlu” raporu ve durdurulan madencilik çalışmasının, hukuka ve usule uygun olduğunu belirtti. Mahkeme, kararın bozulmasını gerektirecek bir sebep olmadığına ve 2577 sayılı idari yargılama usulü kanunu uyarınca, karar düzeltme yolunun kapalı olduğunun duyurulmasına oybirliği ile karar verdi.

Davanın avukatlarından Arif Ali Cangı, “Batı Anadolu’nun su kaynaklarını zehirleyecek işletmenin iptali alkışlanacak bir karardır. Toplumsal hareket ve hukuksal mücadelenin birleşimiyle kazanılmıştır. Karara göre Murat Dağı’nın Batı Anadolu’nun su kaynağı ve orman alanı olması sebebiyle maden işletmesi büyük risk yarattığından yer seçimi açısından hukuka aykırı olduğu kesinleşti. Fakat bu karardaki diğer gelişmeleri ıskalamamak lazım” dedi.

Cangı, Danıştay’ın ayrıca, yerel mahkemenin “dava açma ehliyeti yokluğundan” Uşak ve Kütahya Barolarının davasının reddeden kısmını da onadığına dikkat çekti: “Kararın bu kısmını, mevcut iktidarın gündeme getirdiği baroları dernekleştirerek, etkisizleştirilmesiyi hedefleyen ‘çoklu baro uygulaması’ ve temsilde adalete aykırı yasa değişikliği girişimi ile birlikte değerlendirmek gerekmektedir. Adalet arayan herkesi ilgilendiren bu kötücül yasa değişikliğinin gündemde olduğu bu günlerde baroların dava açma ehliyetinin yok sayılması çok talihsizdir. Barolar, sadece bir meslek örgütü değildir.”

Cangı, “Önceki çevre davalarında gözlemlediğimiz şekilde 2009/7 sayılı genelgeye dayanarak hukuksuz bir şekilde, yeni bir ÇED raporu ile yeniden izin verilme ihtimali vardır. Halkın katılımı toplantısı aşamasını atlayıp kapalı kapılar ardında yeni işletmenin adımları atılabilir. Muratdağı kararında, kendisi hukuka aykırı olan söz konusu genelgenin dahi uygulanma şansı yoktur”” dedi ve “Murat Dağlıları, Kütahyalıları, Uşaklıları ve tüm çevre dostlarını bu ihtimale karşı uyanık olmaya” davet ettiğini söyledi. Cangı, Danıştay’ın verdiği karara dair tek itiraz yolunun Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru olduğunu söyledi.

Neler olmuştu?

Murat Dağı‘na yapılması planlanan altın ve gümüş madeni projesi için bilirkişi heyeti oybirliğiyle 5 Kasım’da, ÇED raporuna Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından verilen “olumlu” kararının uygun olmadığı görüşünü açıklamıştı. Uşak’la Kütahya arasında bulunan Murat Dağı, Batı Anadolu’nun en önemli su kaynaklarından biri.

Anadolu Export Maden Sanayi ve Ticaret A.Ş. tarafından kapasite arttırımı için Ocak 2019’da ÇED raporu sunmuştu ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 8 Mayıs 2019’da bu raporu onaylamıştı.

Bunun üzerine, AKP’li Uşak ve Gediz Belediyeleri, Uşak Mimarlar Odası, Uşak Ziraat Odası, Kütahya ve Uşak Baroları, çevre dernekleri ve bölgenin insanları 3 Haziran’da ÇED iptal davası açmıştı. MHP’li Kütahya, CHP’li İzmir Büyükşehir, Eskişehir, Odunpazarı, Tepebaşı belediyeleri ve Eskişehir Su ve Kanalizasyon İdaresi müdahil olmuştu.

Kaynak: BBC