Yıllardır çevre-ekoloji mücadelesi verenlerin dilinden düşmeyen, “Su, toprak, hava zehirlenecek; ormanlar, tarım alanları yok olacak” cümlesinin en somut örneğini Fatsa’daki siyanürle altın ayrıştırması yapan şirketin verdiği zararlardan görüyoruz.

Fatsa’daki bu felaket daha önce Bergama, Eşme gibi siyanürle altın işletmeciliğinin yapıldığı yerlerde de yaşandı. Kapitalizm insan sağlığı, doğanın dengesiymiş önemsemiyor. Para kazanmadan başka dertleri yok. Fatsa’daki örnek de bunu kanıtlamakta. Kesilen kestane ormanlarından elde edilecek bal bile (kestaneyi hesaba katmaya gerek yok) ülke ekonomisine eklenen gelirden daha fazla. Bunu maddi gelir üzerinden söylüyorum. Sağlık ve ekolojik yaşam dengesi maddiyatın üzerindedir.

Bilim insanların maden çevresindeki sudan ve topraktan aldığı örnekleri Kanada’da bir laboratuvarda tahlilini yaptırdı. Fatsa Doğa ve Çevre Derneği, sonuçlarını açıkladı. Buna göre sularda, topraklarda ağır metallerin ölümcül seviyede olduğu ortaya çıktı.

Rapora göre: Yer kabuğunda (toprakta) ortalama 20 ppm (milonda bir) olması gereken kurşun değeri madenin çevresinde 5-7 kat arasında; sularda 10 kat daha fazla çıkmış. Yüzey kısımlarda ise 20 yıl öncesi kurşun değeri arasındaki fark iki kattır. Arsenik ise, Yer kabuğunda ortalama 13 ppm (milyonda bir) olması gerekirken maden çevresinde 6-7 kat çıkmış. Kadmiyum ise, 5 kat. Sudaki alüminyum 9 bin kat daha fazla. Kadmiyum, demir ve kurşun değeri 100, bakır 80 kat daha fazla olduğu belirlenmiş.

Bu gerçek karşısında ne yapmalı? Yerelde özellikle Ordu Çevre Derneği ve Fatsa Doğa ve Çevre Derneği’ne; ülke genelinde Ekoloji Birliği ve diğer ekoloji grupları ve meslek odalarına büyük görev düşüyor. Toprağa kazma vurulmadan önce yaşananların tümü anlatıldı. İnanmak istemeyenler, halkın inanmasını engelleyenler oldu. Şimdi bu belgelerle sesimizi daha fazla çıkarmak zorundayız. Hem hukuki, yasal yollar denenirken fiili mücadeleyi de planlamak doğru olacak.

Ekoloji Birliği’nin siyanürün yasaklanması için bir hazırlığı sürüyor. Bu belge “yasak” için acele edilmesini bir kez daha ortaya çıkardı. Bugün virüs salgını nedeniyle önlemler alınıyor. Herkes tedirgin. Aynı tedirginliği siyanürle altın işletmeciliği yapılan yerlerde yaşanıyor. Suların, toprakların zehirlenmesi; ormanların, tarım arazilerinin yok edilmesi virüs kadar tehlikeli. Durdurulmalı.