ÇMO’nun Cengiz Holding’in ÇED olumlu kararı aldığı altın madeni projesine karşı açtığı davada mahkeme, “Halk sağlığının göz ardı edildiği ve üstün kamu yararının gözetilmediği” gerekçesiyle kararı iptal etti.

AKP’ye yakınlığı ile bilinen iş insanlarından Mehmet Cengiz’in şirketi Cengiz Holding’e bağlı Truva Bakır Maden İşletmeleri Anonim Şirketi, Kazdağları, Çanakkale Bayramiç ve Çan köylerinde açmak istediği Halilağa Bakır Ocağı Kapasite Artışı, Cevher Zenginleştirme Tesisi ve Atık Depolama Tesisi projesiyle ilgili 26 Temmuz’da ‘Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu’ kararı çıktı.

Bunun üzerine birçok kurum ve yurttaş kararın iptali için dava açtı. Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Çevre Mühendisleri Odası’nın (ÇMO) Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na açtığı dava 6 Aralık’ta Çanakkale 1. İdare Mahkemesi’nde görüldü.

YARGININ KARARI: HUKUKA AYKIRI

Mahkemenin kararı önceki gün tebliğ edildi. Kararda, ÇED olumlu kararının ‘hukuka aykırı’ olduğunu söylendi.

Mahkeme, ÇED raporuna projenin potansiyel çevresel, sosyal, biyo-fiziksel, ekonomik ve kültürel etkileri bakımından etki alanının yansıtılmadığı, yeterli ve gerekli önlemlerin alınmadığı, halk sağlığının göz ardı edildiği, üstün kamu yararının gözetilmediği, ÇED alanına 150 metre mesafedeki arkeolojik sit alanına yönelik herhangi bir tedbirin bulunmadığı gerekçesiyle kararı iptal etti. 

Cengiz Holdinge ait Truva Bakır Maden İşletmeleri A.Ş.  tarafından yapılması planlanan Halilağa Bakır Ocağı Kapasite Artışı, Cevher Zenginleştirme Tesisi ve Atık Depolama Tesisi Projesi için Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nca (ÇŞİB) verilen ÇED olumlu kararına karşı yörede yaşayan 81 yurttaşın yanı sıra ekoloji ve meslek örgütleri tarafından dava açılmıştı.

Maden projesine karşı TEMA Vakfı ve Çan Çevre Derneği ile Çevre Mühendisleri Odası ve  Ziraat Mühendisleri Odası tarafından iki ayrı dava daha açılmıştı. Mahkeme açılan üç dava için de ÇED iptal kararı verdi, ÇED iptal kararını bilirkişi raporunda geniş bir şekilde altı çizilen konulara, projenin orman ekosistemine, arkeolojik değerlere, soyut kültür mirasına vereceği geri dönüşü olmayan zararları ve rehabilitasyonun mümkün görülmemesine dayandırdı.

Kazdağları Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği, Çanakkale Tabip Odası, İnsan Hakları Derneği Çanakkale Şubesi, Ayvalık Tabiat Derneği, Ege ve Marmara Çevreci Belediyeler Birliği, Gülpınar Sürdürülebilir Yaşam Derneği tarafından açılan davamızın dışında  Tema Vakfı ve Çan Çevre Derneği ile   Çevre Mühendisleri Odası ve  Ziraat Mühendisleri Odası tarafından açılan davalarda da aynı karar çıktı.

Kazdağları Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği mahkemenin iptal kararı sonrasında açıklama yaptı. Dernek Başkanı Süheyla Doğan, “olması gereken buydu, kollektif mücadele sonunda başarıya ulaştık” dedi. Süheyla Doğan’ın açıklaması şöyle:

“OLMASI GEREKEN BUYDU”

“Çanakkale ili, Bayramiç ilçesi, Hacıbekirler köyü mevkiinde Cengiz Holding (Truva Bakır Maden İşletmeleri A.Ş.)  tarafından yapılması planlanan Halilağa Bakır Ocağı Kapasite Artışı, Cevher Zenginleştirme Tesisi ve Atık Depolama Tesisi Projesi için Çevre Şehircilik ve İklim  Değişikliği Bakanlığı aleyhine “ÇED Olumlu”  kararının iptali için açtığımız davada Çanakkale 1. İdare Mahkemesi kararın iptaline karar verdi. Çok sevinçliyiz.

Yörede yaşayan 81 yurttaş ve Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği, Çanakkale Tabip Odası, İnsan Hakları Derneği Çanakkale Şubesi, Ayvalık Tabiat Derneği, Ege ve Marmara Çevreci Belediyeler Birliği, Gülpınar Sürdürülebilir Yaşam Derneği tarafından açılan davamızın dışında  Tema Vakfı ve Çan Çevre Derneği ile   Çevre Mühendisleri Odası ve  Ziraat Mühendisleri Odası tarafından açılan davalarda da aynı karar çıktı.

Mahkeme heyetinin lehimize olan bilirkişilerin raporunun büyük bir kısmına itibar etmesi oldukça sevindirici. Aslında olması gereken de bu.

“KOLLEKTİF MÜCADELEYLE BAŞARIYA ULAŞTIK”

Halilağa Bakır Madeni projesine karşı yörede yaşayan köylüler ve Çanakkale ve Balıkesir’de yer alan ekoloji örgütleri ve emek ve demokrasi örgütleri ile birlikte kollektif bir mücadele yürüttük. Oldukça kalabalık olarak katıldığımız ve 6 Aralık’ta gerçekleşen dava duruşmasında da bu duruşumuzu sergiledik. Duruşmada, tüm davacılar projenin bölgeye ve Kazdağı ekosistemine vereceği zararları tek tek dile getirdi. Hem bilirkişi raporu hem de davacıların haklı beyanları ve verilen kollektif mücadele sonucunda bu başarıya ulaştık.

Dava kararında yer alan ve projenin orman ekosistemine, arkeolojik değerlere, soyut kültür mirasına vereceği geri dönüşü olmayan zararlar ve rehabilitasyonun mümkün görülmemesi gibi nedenlerle iptal gerekçeleri, başka davalar için de örnek olacaktır.

“CENGİZ HOLDİNG’İ KAZDAĞLARI’NA SOKMAYACAĞIZ”

Dava sürecinde bilirkişi raporunun davacılar lehine olduğunu gören şirket acele ile  2009/7 sayılı genelge uyarınca ÇED Raporunu revize ederek Bakanlığa başvurmuş ve proje için İDK toplantısı yapılmıştır. Henüz bu konuda bir karar açıklanmamıştır. Şirketin mahkeme sürecinin arkasından dolanmasına göz yummayacağız.

Mahkeme kararını hatırlatarak Bakanlık’tan yeni sürecini iptal etmesini, dosyayı şirkete iade etmesini isteyeceğiz.

Cengiz’i Kazdağı’na sokmayacağız. Yüzde 79’u madencilik ruhsatları ile kaplanmış olan Kazdağı’nda Cengiz dışında diğer metalik madencilik projelerine ve iktidarın şirketler lehine uyguladığı madencilik politikalarına karşı mücadelemizi sürdüreceğiz.”

‘KATLİAMA ORTAK OLMAYIN’

CHP Çanakkale Milletvekili Özgür Ceylan, proje kapsamında 155 bin ağaç kesileceğini söyledi. Kazdağları yöresinin madencilik faaliyetleriyle yok edilmeye çalışıldığına dikkat çeken Ceylan, Meclis Genel Kurul toplantısında yaptığı bir konuşmada şöyle demişti:

“Kazdağları yöresinin yüzde 79’u maden arama, işletme amacıyla ruhsatlandırılmış ve talana açılmıştır. 2004’te AKP, ormanlar, millî parklar, sit alanları, tarım alanları ve su havzaları gibi koruma altına alınmış alanlarda madenciliğin önünü açmıştır. ÇED raporuna göre proje sahasında 155 bin ağaç kesilecektir. Köylerimizde yaşamı yok edecek, ölüm çukurları açacak bu projeyi Çanakkale halkı istemiyor. Bakanlık yetkililerine sesleniyorum: Bu projeye izin vermeyin. Bu orman katliamına ortak olmayın.”