Antalya’nın Kemer ilçesinde bulunan Phaselis antik kentinin koruma alanı sınırları içindeki halk plajı projesi için mahkemeden ikinci kez durdurma kararı çıktı.

Antalya‘nın Kemer ilçesinde bulunan Phaselis antik kentinin koruma alanı sınırları içindeki iki ayrı koyda Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından inşa edilen halk plajı projesiyle ilgili açılan ikinci davada da Mahkeme’den yürütmeyi durdurma kararı çıktı.

Kemer ve Tekirova’da yaşayan vatandaşların ve TMMOB Mimarlar Odası Antalya Şubesi‘nin açtığı davaya bakan Ankara 11. İdare Mahkemesi’nin, 30 Mayıs 2023 tarihli kararında, Phaselis’deki inşaat projesine dayanak teşkil eden Koruma Kurulu onayının da yürütmesinin durdurulduğuna işaret edilerek, ‘ihale işlemlerinin uygulanması halinde telafisi güç veya imkânsız zararlar doğurabilecek nitelikte olduğu anlaşıldığından’ itiraz yolu kapalı olmak üzere yürütmeyi durdurma kararının verildiği kaydedildi.

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Phaselis antik kentinin 1. derece arkeolojik sit alanı statüsündeki koruma alanı sınırları içerisinde inşa ettiği iki ayrı halk plajı tesisleri için 30 Ocak 2023 tarihinde ihale yapılmıştı. İhale şartnamesine göre 60 gün yapım süresi olan 47 milyon liralık proje için Alacasu ve Bostanlık koyları seçilmişti.

TEPKİLER ÜZERİNE KOYDAKİ BETONLARIN BİR KISMI KALDIRILDI

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın başlattığı halk plajı projeleri, sit sınırlarındaki Alacasu koyunda iş makineleri kullanılarak atıksu gideri çukuru kazılması, büfe, duş ve tuvaletlere beton temel atılması nedeniyle kamuoyunun tepkisine neden oldu.

Bu tepkiler üzerine Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, beton temellerin söküleceğini ve kazık sistemiyle projeyi uygulayacaklarını açıkladı. Bakan’ın açıklaması sonrasında, beton zeminlerin bir kısmı iş makineleri ile kırılarak kaldırıldı ve kısmen değiştirilen halk plajı projeleri inşaat çalışmalarına devam edildi.

İHALE UYGULANIRSA TELAFİSİ GÜÇ ZARARLAR DOĞABİLİR

Yöre halkının ve meslek odalarının açtığı iptal davaları devam ederken, seçimlere yetiştirileceği söylenen proje jandarmaların gözetiminde tamamlandı. Antalya 3. İdare Mahkemesi ise inşaatın devam ettiği geçen nisan ayında projenin temelini oluşturan 13 Ekim 2022 tarihli Koruma Kurulu kararını mevzuata aykırı bularak yürütmesini durdurdu.

Bu kararın ardından projeyle ilgili ihalenin iptali için Kültür ve Turizm Bakanlığı’na karşı Ankara 11. İdare Mahkemesi’nde açılan davada da mahkeme yürütmeyi durdurma kararı verdi.

Ankara 11. İdare Mahkemesi’nin 30 Mayıs 2023 tarihli kararında, Kurul kararının yürütmesini durduran Antalya 3. İdare Mahkemesi’nin aldığı karara atıfta bulunularak şöyle denildi:

“Dava konusu işlemin Antalya-Kemer ‘Phaselis Antik Kenti Ören Yeri ve Bütünleyici Kıyı Alanı Çevre Düzenlemesi Yapım İşine’ ait 30.01.2023 tarihinde onaylanan 2022/1512795 ihale kayıt numaralı ve 3438225 sayılı ihale kararının bulunması ve yapım işinin uygulanması halinde telafisi güç veya imkânsız zararlar doğurabilecek nitelikte bulunması sebebiyle mahallinde keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırıldıktan sonra bu konuda yeniden bir karar verilinceye kadar 2577 Sayılı Yasanın 27. maddesi uyarınca teminat alınmaksızın yürütmenin durdurulmasına. Tüm bu nedenlerle; dava konusu ihale kararı ve ‘olur’un dayandığı işlemin Koruma Bölge Kurulu kararı olduğu ve Antalya 3. İdare Mahkemesince de bu kararın yürütülmesinin durdurulmasına karar verildiği, ihale işlemlerinin uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız zararlar doğurabilecek nitelikte olduğu anlaşıldığından, yürütmenin durdurulması isteminin; bekletilen dosyada verilecek karar sonrasında mahkememizce yeni bir karar verilinceye kadar kabulüne, 2577 sayılı Kanunun 20/A maddesinin 2/e maddesi uyarınca itiraz yolu kapalı olmak üzere 30/05/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.”

“ŞU ANDAN İTİBAREN TEK ÇİVİ ÇAKILAMAZ”

Ankara 11. İdare Mahkemesi’nin kararını değerlendiren davanın avukatlarından Tuncay Koç, projeyle ilgili ihaleye karşı açtıkları davada geçici olarak yürütmeyi durdurma kararı verildiğini belirterek, “Artık Phaselis’te projeyle ilgili hiçbir şey yapılamaz. Şu andan itibaren tek çivi çakılamaz. İhale artık askıya alınmış durumda. Zaten dört kere revize edilmiş bir planın aynı ihaleyle devam etmesi hukuken de sakattı. Bu kararın çok daha önceden verilmesi gerekiyordu. Geç kalınmış bir karar ama hiçbir şey bitmiş değil. Phaselis’te hukuka, mevzuata göre çevre mücadelemiz devam ediyor” diye konuştu.

YARGI KARARI GECİKİNCE PHASELİS’TE YAPILAŞMA TAMAMLANDI

Türkiye genelinden 100 kadar doğal ve kültürel miras duyarlılığına sahip sivil toplum örgütünün destek verdiği Phaselis’e Dokunma Hareketi olarak, halk plajları ihalesinin yürütmesini durduran mahkeme kararıyla ilgili buruk bir sevinç içinde olduklarını bilirten Koç, “Sevinçliyiz, çünkü Ankara 11. İdare Mahkemesi’nin almış olduğu karar, aylardır ‘Phaselis’e Dokunma’ sloganı ile sürdürdüğümüz doğal ve kültürel miras farkındalık çabalarımızı değersizleştirmek isteyen siyasetçilere ve idarecilere güneşin balçıkla sıvanamayacağını gösterdi. Yapılan inşaatların ‘zararsız’ olduğu karşı tezler mahkeme kararıyla da çürütülmüş oldu. Ve bu karar Phaselis antik kenti ve çevresindeki iki koyla ilgili manipülatif haber ve paylaşımlara da bir cevap niteliğindedir” dedi.

“PHASELİS, UNESCO DÜNYA MİRASI LİSTESİNİ HAKEDİYOR”

Ankara 11. İdare Mahkemesi’nin kararının, davayla ilgili yapılacak bilirkişi incelemesinin tamamlanmasına ve Antalya 3. İdare Mahkemesi yeni bir karar alıncaya kadar, korunan alandaki yapılaşma projesinin alanda telafisi imkânsız zararlar vermesinin önüne geçmeyi amaçladığını belirten avukat Koç, “Ancak henüz inşaatın başladığı günlerde açılan davalarda projenin tamamlanmasının ve korunan alanın tahrip edilmesinin ardından gelen kararlarla sevincimiz buruk. Çünkü, Arkeologlar Derneği Antalya Şubesi‘nin hatırlattığı gibi UNESCO Dünya Mirası Listesi‘ne girmeyi hak eden Phaselis’teki halk plajı projelerinin inşaatı, Türkiye’de benzeri görülmemiş şekilde, jandarma koruması altında tamamlandı ve buradaki kültür tabakası tahrip edildi” dedi.

“PHASELİS’TE ÇÖZÜM BİLİMSEL ARAŞTIRMALARA İTİBAR ETMEKTİR”

Phaselis Çalıştayı’na katılan ve sahada bilimsel araştırma yapan akademisyenlerin, Phaselis’te ziyaretçi trafiğinin yarattığı sorunların ilave halk plajı tesisleri ile değil, uluslararası kabul gören doğal ve kültürel mirası koruma ve koruma kriterlerine uygun kullanma dengesini sağlayarak çözülebileceğini açıkladıklarını hatırlatan Tuncay Koç şunları söyledi:

“Bu amaçla öncelikle Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kemer ve Antalya Büyükşehir Belediyeleri, sahada araştırma yürüten Akdeniz Üniversitesi’nin yanı sıra ilgili meslek odaları ve sivil toplum örgütlerinin de sürece katılımını sağlayacak Phaselis Antik Kenti Yönetim Planı hazırlanması gerekiyor.

Bizler buradaki doğal ve kültürel mirasın nihai korunmasını ve dengeli kullanılmasını sağlayacak Phaselis Antik Kenti Yönetim Planı hazırlaması için farkındalık çabalarımızı sürdüreceğiz. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nı da yasalara ve mahkeme kararına uygun davranmaya davet ediyoruz.”

İsmail Akın / Sözcü