Kastamonu Cide ilçesi Loç Vadisi‘nde yapılması planlanan HES projesi için verilen ÇED olumlu kararı Kastamonu İdare Mahkemesi tarafından iptal edildi.

Danıştay’ın 2016’da verdiği “HES yapılamaz” hükmünü karşı, 2016 yılında Loç Vadisini terk etmek zorunda kalan Orya enerji “2009/7” başlıklı bir tebliği gerekçe göstererek Çevre ve Şehircilik Bakanlığına ÇED başvurusunu yineleyerek süreci yeniden başlatmıştı. ÇED Olumlu kararına karşı açılan dava sonrası Kastamonu İdare Mahkemesi tarafından yeniden bir bilirkişi incelemesi yapılmasına karar verildi.

BİLİRKİŞİ: ‘EKOLOJİK DENGE ZARAR GÖRECEK!’

Orya Enerji’nin ÇED başvurusunu yenilemesi üzerine 24 Ekim 2019 tarihinde bölgede 5. kez bilirkişi incelemesi yapıldı. ArtıGerçek‘in haberine göre; yapılan inceleme sonrası açıklanan bilirkişi raporunda şu uyarılara yer verildi: “Küre dağları milli parkı tampon bölge sınırları içerisinde yapılması planlanan Cide HES projesinin havzadaki ekosistem bütünlüğünü bozacak nitelikte olumsuz etkileri olacağı, ekolojik dengenin bundan zarar göreceği, proje alanının Küre Dağları Milli Parkı mutlak zona olan yakınlığı ve etki alanında olması ile havzanın mansap ve memba kısımlarına da olumsuz etki ederek buralarda bulunan doğal ve kültürel kaynak değerlerine olumsuz etkilerinin olabilecek olması dikkate alınarak proje çalışmasının alandaki ekolojik dengeye olumsuz yönde etkileyeceği kanaatine varılmıştır” denildi.

İDARE MAHKEMESİ ÇED OLUMLU KARARINI İPTAL ETTİ

Kastamonu İdare Mahkemesi de çevre ve Küre Milli Parkı yaşam alanında ciddi olumsuz sonuçlar doğuracağına dikkat çekerek, Cide Regülatörü ve HES Projesine “Çevresel Etki Değerlendirme Olumlu” kararını hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle iptal etti. 

NELER OLMUŞTU?

SARI YAZMA İSYANI

Kastamonu, Cide’de Küre Dağları Milli Parkı’nı besleyen Devrekani Çayı üzerine yapılmak istenen HES’e ilişkin ÇED raporu 2009 yılında onaylandı ve bölge halkı yaşam alanlarını savunmak için direniş başlattı. Şirket, bölgede ağaçları keserek çalışmalara başladı. Kastamonu Bölge İdare Mahkemesi, 2011’de “geri dönülmesi mümkün olmayan tahribatlar yapıldığı” gerekçesiyle inşaatın yürütmesini durdurdu. Danıştay, 2015’te, “Kesilmesi planlanan ağaçların 10 binin üzerinde olduğunu, bu kadar fazla ağaç kesiminin milli park ekosistem bütünlüğünü telafi edilemez biçimde bozacağını” belirterek ÇED raporunu iptal etti. Karar, 2016 yılının sonunda kesinleşti. Loç Vadisi halkı mücadeleyi kazandı. Bu mücadele de “Sarı Yazma Direnişi” olarak yaşamı savunma mücadelesi içinde yer alan bir direniş oldu.

Şirket, kesinleşmiş Danıştay kararına karşın, bakanlığa Devrekani Çayı üzerine HES projesi için yeniden başvurdu. Proje dosyasında, “Arazi hazırlama ve yol açma çalışmalarında 420 ağaç kestik. Burada orman florası yok oldu, ancak ekosistemi olumsuz etkilemedi. Haritalar üzerinde yapılan değerlendirme sonucu proje alanını Küre Dağları Milli Park sınırından çıkardık. Proje alanı, şimdi, parka 245 metre uzaklıkta” denildi. Dosyada, proje alanına ulaşmak için 5 bin 726 metre yol yapılacağı da ifade edildi.

KÜLTÜR VARLIĞINA SADECE 50 METRE MESAFEDE

Proje alanı, ayrıca, “Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür Varlığı” olarak tescillenen “At Köprüsü”ne de 50 metre mesafede. Şirket, bakanlığa sunduğu yazıda, inşaat sırasında bu uzaklığı 100 metreye çıkaracağını ifade etti. HES çalışmaları sırasında patlatma yönteminin de kullanılacağı ifade edildi. Proje için toplam 758 bin 792 metrekare orman alanının kiralandığı ifade edildi. Alanda çınar, karaçam, meşe, karaağaç, karaçam, sarıçam ve kayın ağacı gibi çeşitler bulunuyor.

BÖLGE HALKININ MÜCADELESİ

Orya Enerji, daha önce “protesto” eylemlerine katılan Cideliler için suç duyurusunda bulunmuş, 117 Cideli’ye yapımı yavaşlatmak ve karşı çıkmak nedeniyle “dava” açılmıştı. WWF Türkiye’nin açıklamasına göre, Kastamonu Bölge İdare Mahkemesi ve Danıştay’a yapılan itirazları ve dava sürecini beklemeyen Orya Enerji, bölgede en az 8000 ağaç kesti. Ayrıca, köy merasına şantiye kurmaya çalıştı ve meraya beton döktü. 2011’de Kastamonu Bölge İdare Mahkemesi, “geri dönülmesi mümkün olmayan tahribatlar yapıldığı” gerekçesiyle, yapımın yürütmesini durdurdu. Ancak, Danıştay’ın bu kararı bozmasıyla HES çalışması yeniden başlamıştı.

PROJE NELERİ KAPSIYOR?

106.237.706 lira bedelli Cide HES projesi kapsamında Devrekani Çayı üzerinde 84,90 m. talveg kotunda inşa edilecek 35,5 m. yüksekliğindeki Cide Regülatörü’ne çevrilecek sular, 3,55 m. çapında dairesel kesitli 4.300 m. 2 adet çelik boru (tamamı gömülü) ile yükleme havuzuna iletilecek. Yükleme havuzuna gelen sular buradan 3,550 m. çapında 272 m. uzunluğunda cebri boru ile 21,5 MW kurulu gücündeki HES’e iletilecek. Proje kapsamında inşaat aşamasında 200 kişi ve işletme aşamasında 15 kişi çalışacak. Proje alanına ulaşım için toplam 5726,8 m yeni yollar yapılacak.