UNESCO, geçtiğimiz günlerde Türkiye’den 5 yeni kültür varlığını daha miras listesine eklemiş, Türkiye’nin listedeki kültürel varlık sayısı 18’e yükselmişti. İşte 2020 yılı itibarıyla “Dünya Miras Listesi” ve “Geçici Listesi”ndeki tüm tarihi ve kültürel varlıklarımızın listesi.
UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde Dünya Miras Alanı olarak belirlenmiş 1121 miras yer almaktadır. Her biri kendine has karakteristik özelliklere sahip ve hepsi bir arada, dünya tarihinin önemli bir arşivini oluşturan UNESCO Dünya Mirası Listesi‘nde Türkiye’de Dünya Miras Alanı olarak bu listede 2020 yılı itibariyle 16’sı kültürel, 2’si karma olmak üzere 18 miras yeri var. Dünya çapında pek çok ülkede kültür varlıklarını listeleyen ve dünya kültürel ve doğal mirasının korunmasına öncülük eden UNESCO, Türkiye’den toplam 83 kültür varlığına bu listede yer verdi. Peki, UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi içerisinde Türkiye’den hangi kültür varlıkları yer alıyor? İşte Dünya Miras Alanı olarak kabul edilen yerler ve geçici liste içerisine alınan kültür varlıkları listesi…
İşte 2020 yılı itibarıyla listedeki 18 tarihi ve kültürel varlıklarımız:
‘DÜNYA MİRAS ALANI’ İLAN EDİLEN TARİHİ ve KÜLTÜREL VARLIKLAR
1- Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası (Sivas) 1985
2- İstanbul’un Tarihi Alanları (İstanbul) 1985
3- Göreme Millî Parkı ve Kapadokya (Nevşehir) 1985 (Karma Miras Alanı)
4- Hattuşa: Hitit Başkenti (Çorum) 1986
5- Nemrut Dağı (Adıyaman) 1987
6- Hieropolis-Pamukkale (Denizli) 1988 (Karma Miras Alanı)
7- Xanthos-Letoon (Antalya-Muğla) 1988
8- Safranbolu Şehri (Karabük) 1994
9- Truva Arkeolojik Alanı (Çanakkale) 1998
10- Edirne Selimiye Camii ve Külliyesi (Edirne) 2011
11- Çatalhöyük Neolitik Alanı (Konya) 2012
12- Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğunun Doğuşu (Bursa) 2014
13- Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı (İzmir) 2014
14- Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri Kültürel Peyzajı (Diyarbakır) 2015
15- Efes (İzmir) 2015
16- Ani Arkeolojik Alanı (Kars) 2016
17- Aphrodisias (Aydın) 2017
18- Göbeklitepe (Şanlıurfa) 2018
DÜNYA MİRASI GEÇİCİ LİSTESİ’NDEKİ TARİHİ ve KÜLTÜR VARLIKLARI
- Karain Mağarası (Antalya) 1994
- Urartu ve Osmanlı Eski Yerleşimi Ahlat Mezar Taşları (Bitlis) 2000
- Alahan Manastırı (Mersin) 2000
- Alanya (Antalya) 2000
- Harran ve Şanlıurfa (Şanlıurfa) 2000
- İshakpaşa Sarayı (Ağrı) 2000
- Konya Selçuklu Başkenti (Konya) 2000
- Mardin Kültürel Peyzajı (Mardin) 2000
- Selçuklu Kervansarayları Denizli-Doğubayazıt Güzergâhı 2000
- St. Nicholas Kilisesi (Antalya) 2000
- St. Paul Kilisesi, St. Paul Kuyusu ve Tarihi Çevresi (Mersin) 2000
- Sümela Manastırı (Trabzon) 2000
- Likya Uygarlığı Antik Kentleri (Antalya ve Muğla) 2009
- Perge Arkeolojik Alanı (Antalya) 2009
- Sagalassos Arkeolojik Alanı (Burdur) 2009
- Eşrefoğlu Camii (Konya) 2011
- Hatay, St. Pierre Kilisesi (Hatay) 2011
- Aizanoi Antik Kenti (Kütahya) 2012
- Beçin Ortaçağ Kenti (Muğla) 2012
- Birgi Tarihi Kenti (İzmir) 2012
- Gordion (Ankara) 2012
- Hacı Bektaş Veli Külliyesi (Nevşehir) 2012
- Hekatomnos Anıt Mezarı ve Kutsal Alanı (Muğla) 2012
- Niğde’nin Tarihi Anıtları (Niğde) 2012
- Mamure Kalesi (Mersin) 2012
- Odunpazarı Tarihi Kent Merkezi (Eskişehir) 2012
- Yesemek Taş Ocağı ve Heykel Atölyesi (Gaziantep) 2012
- Zeugma Arkeolojik Alanı (Gaziantep) 2012
- Sardes Antik Kenti ve Bintepeler Lidya Tümülüsleri (Manisa) 2013
- Laodikeia Arkeolojik Alanı (Denizli) 2013
- Akdeniz’den Karadeniz’e Kadar Ceneviz Ticaret Yolu’nda Kale ve Sur Yerleşimleri 2013
- Anadolu Selçuklu Medreseleri (Konya, Kayseri, Sivas, Erzurum, Kırşehir) 2014
- Anavarza Antik Kenti (Adana) 2014
- Kaunos Antik Kenti (Muğla) 2014
- Korykos Antik Kenti (Mersin) 2014
- Arslantepe Arkeolojik Alanı (Malatya) 2014
- Kültepe – Kanesh Arkeolojik Alanı (Kayseri) 2014
- Çanakkale ve Gelibolu 1. Dünya Savaşı Alanları (Çanakkale) 2014
- Eflatun Pınar: Hitit Kaya Anıtı (Konya) 2014
- İznik (Bursa) 2014
- Mahmutbey Camii (Kastamonu) 2014
- Ahi Evran Türbesi (Kırşehir) 2014
- Vespasianus – Titus Tüneli (Hatay) 2014
- Zeynel Abidin Camii ve Mor Yakup (St. Jacob) Kilisesi (Mardin) 2014
- Akdamar Kilisesi (Van) 2015
- Aspendos Antik Kenti Tiyatrosu ve Su Kemerleri (Antalya) 2015
- Eshab-ı Kehf Külliyesi (İslami-Osmanlı Sosyal Kompleksi) (Kahramanmaraş) 2015
- Mudurnu Tarihi Ahi Kenti: Ahiliğin Tanıkları (Bolu) 2015
- Dağlık Frigya (Eskişehir, Kütahya, Afyon) 2015
- Stratonikeia Antik Kenti (Muğla) 2015
- Uzunköprü (Edirne) 2015
- İsmail Fakirullah Türbesi ve Işık Kırılma Mekanizması (Siirt) 2015
- Yıldız Sarayı Kompleksi (İstanbul) 2015
- Bodrum Kalesi (Muğla) 2016
- Sivrihisar Ulu Camii (Eskişehir) 2016
- Hacı Bayram Camii ve Çevresindeki Tarihi Alanlar (Ankara) 2016
- Sultan II. Beyazıd Han Külliyesi (Edirne) 2016
- Nuruosmaniye Külliyesi (İstanbul) 2016
- Malabadi Köprüsü (Diyarbakır) 2016
- Tuşpa/Van Kalesi, Van Tarihi Kenti ve Höyüğü(Van) 2016
- Kibyra Antik Kenti (Burdur) 2016
- Yivli Minare Camii (Antalya) 2016
- Assos Arkeolojik Alanı (Çanakkale) 2017
- Ayvalık Endüstriyel Peyzajı (Balıkesir) 2017
- İvriz Kültürel Peyzajı (Konya) 2017
- Priene Arkeolojik Alanı (Aydın) 2018
- Gaziantep Yeraltı Suyu Yapıları: Livas ve Kasteller (Gaziantep) 2018
- Erken Dönem Anadolu Türk Mirası: Danişmend Beyliği Başkenti Niksar (Tokat) 2018
- Justinian Köprüsü (Sakarya) 2018
- Sarıkaya Roma Hamamı (Yozgat) 2018
- Harput Tarihi Kenti (Elazığ) 2018
- Anadolu’daki Ahşap Çatılı ve Ahşap Taşıyıcılı Camiiler (Konya-Eşrefoğlu Camii, Kastamonu-Mahmut Bey Camii, Eskişehir-Sivrihisar Camii, Afyon-Afyon Ulu Camii, Ankara-Arslanhane Camii) 2018
- İzmir Tarihi Liman Şehri (İzmir) 2020
- Koramaz Vadisi (Kayseri) 2020
- Zerzevan Kalesi ve Mithraeum (Diyarbakır) 2020
- Karatepe Aslantaş Arkeolojik Alanı (Osmaniye) 2020
- Beypazarı Tarihi Kenti (Ankara) 2020
KARMA (DOĞAL ve KÜLTÜREL) MİRASLAR:
78- Harşena Dağı ve Pontus Kralları Kaya Mezarları (Amasya) 2015
79- Güllük Dağı-Termessos Milli Parkı (Antalya) 2000
80- Kekova (Antalya) 2000
DOĞAL MİRASLAR:
81-Tuz Gölü Özel Doğa Koruma Alanı (Ankara-Konya-Aksaray) 2013
82-Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti (Samsun) 2016
83-Ballıca Mağarası Tabiat Parkı (Tokat) 2019
UNESCO (Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu)
Birleşmiş Milletler topluluğuna bağlı bir sosyal örgüt niteliğine olan UNESCO kısaltmasının açılımı, United Nations Educational Scientific and Cultural Organization. Dilimize Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu olarak geçmiştir. Amacı, birleşmiş milletler üyeleri arasında eğitim, bilim, kültür alanlarında işbirliği oluşturup, kesişim oluşumunu sağlamaktır. İnsanlığın ortak mirasına ait en önemli örneklerin bulunduğu Dünya Mirası Listesi ise, gezegenin tarihinin zenginliği ile doğasının çeşitliliğini kutluyor. Birçok farklı kritere göre seçilen bu yerler tarihi, doğal ya da bilimsel açılardan çok önemli rollere sahipler. UNESCO bu şekilde, bazıları herkes tarafından çok da bilinmeyen bu yerlere hak ettikleri değeri verip daha görünür olmalarını sağlıyor.
Kaynak: unesco.org.tr
