Aliağa’ya 1989 yılında yapılmak istenilen termik santralden, çevreci mücadele ve direniş sonucunda vazgeçilmişti. 

Yıl 1989… Günlerce süren bu hareket çevreyi kirletecek bir yatırımı durdurmak amacıyla yapılmış örnek bir başarı öyküsü… Türkiye’nin ilk büyük çevre eylemi... Günlerce süren bu hareket çevreyi kirletecek bir yatırımı durdurmak amacıyla yapılmış örnek bir başarı öyküsüydü.

Hazırlayan: Oben Ulu, Fotoğraflar: Ümit Otan

İŞTE BU BAŞARININ KRONOLOJİK GELİŞİMİ:

20 Kasım 1989 – Aliağa’da çevreciler büyük bir miting düzenledi. Pankartlarda “Doğadaki soykırıma hayır” yazıyor.

23 Kasım 1989 – Yeşiller Partisi, SHP, Bakırçay Belediyeler Birliği, çevre belediye başkanları ve yaşam savunucuları çevre için harekete geçiyor. Büyük bir konser organize ediliyor. Haber gazeteci Ümit Otan’ın imzasıyla ve “Termik santrale karşı enstrümanını al Aliağa’ya gel”, başlığıyla duyuruluyor.

10 Aralık 1989 – “Termik Konser” : Cem Karaca, Nejat Yavaşoğulları (Bulutsuzluk Özlemi), Ayşegül Aldinç…

12 Aralık 1989 – İzmir Cumhuriyet Meydanı’ndan başlayan “Bisikletlerle İzmir’den Kozbeyli’ye” eyleminde pankartlarda ‘Termik santral istemiyoruz’ yazıyor. Aliağa Belediye Başkanı Hakkı Ülkü, Dikili Belediye Başkanı Osman Özgüven bisiklet başındalar. Çadırlar kuruluyor. Gazetelerde haber; ‘çadırda sazlı sözlü termik santrale hayır’, ‘yeşillerin direncini soğuk bile kıramadı’, ‘Aliağa Termik Santral projesine karşı savaş açan çevre gönüllülerini soğuk bile durduramıyor’ başlıklarıyla duyuruluyor.

24 Aralık 1989 – Foça’da termik santrale karşı halk oylaması yapıldı. Liman çevresine yerleştirilen sandıkların çevresinde açılan pankartlarda ‘Balık mı, Termik santral mi?’ yazılı.

14 Ocak 1990 – Termik santrallere karşı ‘At Arabalı Yürüyüş’, gazete manşetleri “Yeşile deh, kirliliğe çüş”

6 Mayıs 1990 – Aliağa termik santralı projesini protesto etmek için İzmir’den Aliağa’ya kadar yol boyunca on binlerce kişi ele ele tutuşmuş ve bir insan zinciri oluşturmuştu.

8 Mayıs 1990 – Zamanın ANAP hükümetinin Japonya’ya yaptırmayı düşündüğü, Aliağa termik santrali, bu eylemin yapılmasından iki gün sonra, dönemin Enerji Bakanı Fahrettin Kurt’un yaptığı açıklamayla yapımından vazgeçildi. Eylem çevrecilerin büyük başarısıyla sonuçlandı. Türkiye’deki en büyük çevre eylemi olarak tarihe geçti. Mücadele sonucunda Danıştay Dava Daireleri Genel Kurulu, Bakanlar Kurulu’nun termik santralle ilgili verdiği kararı iptal etti.

Bakan Kurt açıklamasında “Santralin yapımından çevrecilerin baskısı nedeniyle vazgeçilmiştir” dedi.

TARİHE GEÇTİ

Günlerce süren bu hareket çevreyi kirletecek bir yatırımı durdurmak amacıyla yapılmış örnek bir başarı öyküsü. Aliağa termik santralinden, çevrecilerin baskısı nedeniyle vazgeçilmişti. Bu hareket Bakırçay yöresinde 18 belediyenin kurmuş olduğu Bakırçay Belediyeler Birliği öncülüğünde başarıya ulaşmıştı. Özellikle SHP İzmir Milletvekili Kemal Anadol, Yeşiller Partisi İzmir İl Başkanı Savaş Emek, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Yüksel Çakmur, Foça Belediye Başkanı Nihat Dirim, Aliağa Belediye Başkanı Hakkı Ülkü, Dikili Belediye Başkanı Osman Özgüven ve yöre halkının verdiği bu mücadele, çevreciler ve insanlık adına tarihe geçmişti.

Termik santral yapılmaması için Bakırçay Belediyeler Birliği adı altındaki örgütlenme ile sadece Bakırçay havzasındaki halkı değil, aynı zamanda İzmir halkınında dikkatini çekerek yığınsal eylemlerle başarıya ulaşmışlardı.

O günleri anlatan dönemin Aliağa Belediye Başkanı ve Bakırçay Belediyeler Birliği Başkanı Hakkı Ülkü yerel bir gazetede “Aliağa ve çevresinde zaten var olan ve kirlilik yaratan sanayilere ek olarak ithal kömüre dayalı bir termik santral yapılmak istenmesi Aliağa ve çevresini yaşanabilir olmaktan çıkartacaktı” diyordu.

Dikili Belediye Başkanı ve Bakırçay Belediyeler Birliği’nin 2. Başkanı olan Osman Özgüven ise aynı yerel gazetede “Sevi Zinciri’’ adını verdiğimiz eylem, 12 Eylül sonrasının ilk çevre eylemiydi” diyor ve yaşam savunucuları için büyük bir zaferdi diye ekliyordu.

Foça Belediye Başkanı ve Bakırçay Belediyeler Birliği’nin Çevre Komisyonu Başkanı olan Nihat Dirim ise “Bakırçay Belediyeler Birliği öncülüğünde gerçekleşen bu eyleme; o dönemde Mimar Mühendis Odaları, Sanayi ve Ticaret Odaları, esnaf odaları ve diğer meslek kuruluşları büyük destek verdiler, katkı sağladılar. İnsanlarımız o dönemde yapılan çağrılara uydu. Ve mücadelemiz başarı ile sonuçlandı” diyordu.

“Çevre dostu” olduğunu ilan eden sanatçı İlhan İrem de süreç içinde her zaman direnenlerle birlikte olan sanat dünyasının isimlerindendi…

Kaynak: Ajans Bakırçay