Maden ve enerji şirketlerine bir takım ayrıcalıklar öngören ve doğayı tamamen savunmasız bırakacak Elektrik Piyasası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi isimli yeni torba yasanın iptali için ekoloji örgütleri tarafından imza kampanyası başlatıldı.

Ekoloji Birliği ve diğer ekoloji örgütlerinin katılımıyla başlatılan imza kampanyasına aralarında 100’ü aşkın örgüt destek verdi. Bireysel olarak da imzaya açık olan kampanyaya imza vermek isteyenler change.org üzerinden başlatılan kampanya ile desteklerini sunabilecek.

AKP’li milletvekillerinin imzasıyla TBMM Başkanlığı’na sunulan torba yasa, 13 Ekim’deki alt komisyonda görüşüldükten sonra 21 Ekim tarihinde gerçekleştirilen üst komisyon toplantısında oy çokluğuyla kabul edilmişti. Değişikliklerin önümüzdeki haftalarda Meclis Genel Kurulu’nda görüşülmesi planlanıyor.

‘Daha fazla ekolojik yıkım getirecek’

Yapılan açıklamada “Bu kanun teklifinde halk yok, enerji demokrasisi yok, enerji tasarrufu yok, enerji verimliliği yok, ekolojik duyarlılık yok” denildi. Bunun yerine “Teklifte, enerji ve maden şirketlerine daha fazla destek, daha fazla kıyak, kamu denetiminin ortadan kaldırılması, tüm yetkilerin tek adamda, Cumhurbaşkanı’nda toplanması, karın şirketlere, zararın halka yıkılması ve ekolojik yıkım var” ifadeleri kullanıldı.

‘Kanun teklifi geri çekilsin’

Halihazırda uygulamada olan kanunların bile doğayı korumada yeterli olmadığı belirtilen açıklamada, “Doğayı daha da fazla tahrip edecek, sermayenin sahip olduğu ayrıcalıklara yenilerini ekleyerek halkın omuzlarına yeni yükler bindirecek bu kanun teklifi geri çekilmelidir” talebi yükseltildi.

Söz konusu kanun teklifi, 3065 Sayılı KDV Kanunu, 3213 sayılı Maden Kanunu, 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu, 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun, 6446 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ve 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunu olmak üzere 7 adet kanunda değişiklik öngörüyor.

Teklifte neler var?

Kampanya metninde torba yasayla birlikte getirilmek istenen değişiklikler şu şekilde sıralandı:

• Havaya çok miktarda kimyasal ve zehirli gaz salan, araba lastiği, orman ürünleri ve çöp yakarak elde edilen enerji “yenilenebilir” sayılıyor ve teşvik ediliyor. Biyokütle santrallerinin önü daha da açılıyor.
• Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destek Mekanizması (YEKDEM) kapsamı genişletilerek Karadeniz derelerinde ekolojik yıkımlara ve sel felaketlerine neden olan HES’lerin sayısının artmasın neden olunuyor.
• Cumhurbaşkanı izni ile T.C. Kanunlarından muaf enerji şirketleri kuruluyor.
• Enerji yatırımları için gereken taşınmazlar kolayca, kamu yararı kararı olmaksızın istimlak ediliyor ve halkın, köylünün toprakları sermayeye peşkeş çekiliyor.
• Dağıtım şirketlerine çeşitli kolaylıklar sağlanarak daha fazla kar elde etmeleri sağlanıyor.
• Ülkemizin her yerinde köylüleri ve halkı canından bezdiren, ekolojik yıkımlara yol açan, havayı, su kaynaklarını ve tarım alanlarını kirleten ve HES’ler, JES’ler ve RES’lere YEKDEM destekleri devam ettiriliyor.  Bu santrallerin sayısı kontrolsüz bir şekilde verilen teşviklerle daha da arttırılıyor.

Tepki toplayan 3 ve 5’inci maddeler değiştirildi

Torba yasa teklifinin en çok tepki toplayan maddeleri ise 3’üncü ve 5’inci maddeleriydi. 3’üncü maddede maden ruhsatlarının uzatma (temdit) döneminde, denetlemeler ve izinler tamamlanmadan maden işletmelerine Bakanlık izniyle 12 ay daha çalışma hakkı sunuluyordu.

Bu madde komisyon görüşmesi sırasında yeniden düzenlendi ve şirketlere ruhsat süreleri bitiminden 12 ay önce başvuru yapma zorunluluğu getirildi. Buna göre sürede başvuru yapmayan şirketler 100 bin lira para cezası ödeyecek. Ayrıca şirketlerin süre bitiminden altı ay önce Bakanlık veya ilgili kurumların istediği şartları yerine getirmesi gerekecek. Aksi taktirde başvuruları yok hükmünde sayılacak.

’20 metre sınırı getirildi’

Teklifin 5’inci maddesi ise, madencilik faaliyetlerinde ruhsat alanı dışına yapılan taşmaların Kanun’un Ek-15’inci maddesinde yer alan cezai düzenlemelerden istisna tutulmasını öneriyordu. Bu da komisyon toplantısında değiştirildi.

Yeni değişiklikle torba yasa kabul edilirse şirketlerin işletme ruhsatını 20 metre aşan taşmalarında cezai yaptırımla karşılaşmaları öngörülüyor.

Öte yandan son anda eklenen ve işletmelere ruhsat sahası dışında madencilik faaliyetiyle ilgili geçici tesis kurabilme imtiyazı sağlanan yeni bir madde eklendi. Bu madde itirazlara rağmen oy çokluğuyla kabul edildi. Tasarı bu yeni haliyle önümüzdeki haftalarda Meclis Genel Kurulu’nda görüşülecek.

İmza Kampanyasına imzaları ile katılan kuruluş ve platformlar:

350.org, Alakır Nehri Kardeşliği, Aliağa Çevre Platformu, AMED Ekoloji Derneği, Antalya Ekoloji Meclisi, Artur Çevre Platformu, Artvin Çevre Platformu, Avcılar kültür sanat derneği, Ayvalık Tabiat Platformu, Bakırtepe Çevre Platformu, Balıkesir Çevre Platformu, Bartın Platformu, Bergama Çevre Platformu, Beydağları Kardeşliği, Biga Ekoloji ve Yaşam Platformu, Bozcaada Forum, Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği, Burhaniye Çevre Platformu, Çan Çevre Derneği, Çekerek İrmağı Özgür Akacak Platformu, ÇEKÜL Vakfı, Çeşme Çevre Platformu, Çevre ve Arı Koruma Derneği, Çine Yaşam Platformu, DAÇE, Datça Kent Konseyi, Didim Çevre Platformu, Dikili Çevre Platformu, Dikili Kültür ve Çevre Platformu, DİSK, Divriği Kültür Derneği, Divriği Yaşam ve Doğa Platformu, Doğa Derneği, Doğader, Doğanın Çocukları, Doğa Araştırma Derneği, Donkişot Bisiklet Kolektifi, Dört Ayaklı Şehir, DOSAB Termik Santraline Hayır Platformu, Edremit Demokrasi Platformu, Ege Çevre ve Kültür Platformu (EGEÇEP), Ekoharita.org, Ekoloji Birliği, Ekosistemi Koruma Ve Doğa Sevenler Derneği (EKODOSD), Elektirik Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi, Foça Forum, Gelecek için Cumalar Türkiye (Fridays for Future Turkey), Gömeç Çevre Platformu, Gökova Ekolojik Yaşam Derneği, Gülpınar Sürdürülebilir Yaşam Derneği, Güzelbahçe Çevre Derneği (Gülder), Halkevleri, Hasankeyf Yaşatma Girişimi, Hayvan Hakları İzleme Komitesi, Hayvan Hakları ve Etiği Derneği, Hayvanlara Adalet Derneği, Her Yer Kazdağları, Hewsel Koruma Platformu, Kapıdağ Dayanışma Platformu, Karaburun Kent Konseyi. Karadeniz İsyandadır Platformu, Karaman ekoloji derneği, Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği, Kazdağları İstanbul Dayanışması, Kazdağları Kardeşliği, KESK, Kocaeli Ekolojik Yaşam Derneği, Koza dağcılık kültür sanat ve spor kulübü, Kuşadası Çevre Platformu, Kuzey Ormanları Savunması, Maltepe Forum, Mardin Ekoloji Derneği, Mersin NKP, Merzifon Çevre Platformu (MERÇEP), Mezopotamya Ekoloji Hareketi, MUÇEP, Munzur Çevre Derneği, Munzur Koruma Kurulu//DEDEF, Murat Dağı Koruma Platformu, Nazilli Çevre Platformu, Neda Doğal Yaşam ve Tüketim Kooperatifi, Ordu Çevre Derneği, Orhanlar Dayanışması, Politeknik, Salihli Çevre Derneği, SAMÇEP, Sinop NKP, SNKPDER, Söke Çevre Platformu, Toplumcu Meclis, Toroslar Kardeşliği, Tüm Köy Sen Genel Merkezi, Tüm Köy Sen Ordu Şubesi, TURÇEP, Türk Tabipler Birliği, Validebağ Savunması, YAŞAMDER, Yeni Foça Forum, Yeryüzü Derneği, Yeryüzü Kooperatifi, Yeşil Alan Sakinleri Dayanışması, Yeşil Artvin Derneği, Yeşil Düşünce Derneği, Yunuslara Özgürlük Platformu