Sayıştay denetçileri Çevre ve Şehircilik Bakanlığının ÇED raporu veya Proje Tanıtım Dosyası hazırlaması gereken bazı şirketlerin gerekli belgeleri hazırlamamak için kapasitelerini olması gerekenden düşük gösterdiğini tespit ederek, bakanlıktan sorumluluğunu yerine getirmesini istedi.

Sayıştay Denetçileri, ÇED raporu veya Proje Tanıtım Dosyası hazırlaması gereken kültür balıkçılığı, madencilik tesisleri ile Güneş Enerji Santralleri (GES) yapan bazı işletmelerin, söz konusu belgeleri hazırlamamak için kapasitelerini olması gerekenden düşük gösterdiğini tespit etti. Sayıştay denetçileri, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının ÇED raporu veya Proje Tanıtım Dosyası hazırlaması gereken bazı şirketlerin gerekli belgeleri hazırlamamak için kapasitelerini olması gerekenden düşük gösterdiğini tespit ederek, bakanlıktan sorumluluğunu yerine getirmesini istedi.

Bazı şirketlerin lisans almadan enerji tesisleri kurduğunu, bazı şirketlerin ise zorunlu olmasına karşın, Sera Gazı Emisyonlarının izleme planları ve raporlarını bakanlığa vermediğini belirledi.

Bakanlığın ise uygulanması gereken idari yaptırımları uygulanmadığını, kimi şirketlere mevzuattan az ceza kesildiğini; tüzel kişilere kesilen cezaların yüzde 26’sının, gerçek kişilere kesilen cezaların ise sadece yüzde 7’sinin tahsil edildiğine dikkat çekti.

ÇED RAPORU VE PROJE TANITIM DOSYALARINDA KAPASİTE DÜŞÜK GÖSTERİLMİŞ

Sayıştay Denetçileri, ÇED Raporu ya da Proje Tanıtım Dosyası hazırlaması gereken bin ton ve üzeri kültür balıkçılığı üretimi yapan şirketler; arazi yüzey madencilik projeleri ile 400 bin ton ve üzeri kırma, eleme, yıkama, cevher hazırlama işlemlerinden en az birini yapan madencilik tesisleri; kurulu gücü 10 MWe ve üzerinde olan güneş enerji santralleri şirketlerinin kapasitelerini olması gerekenden düşük gösterdiğini, ÇED Raporu hazırlamaları gerekirken hazırlamadıklarını belirledi.

Ayrıca bitişik ada ve parsel üzerinde yer alan bazı şirketlerin ÇED sürecinden kapsam dışı kalabilmek için, normalde tek işletme olmasına rağmen iki farklı işletmeymiş gibi başvuru yaptığı, yönetmelikte yer alan sınır değerlerin altında kaldığı belirtildi.

LİSANS ALMADAN ENERJİ ÜRETİM TESİSİ KURULDU

Rapora göre Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması (YEKDEM) kapsamında yer alan enerji üretim tesisleri üzerinde yapılan incelemede, tesislerin bir bölümünün Geçici Faaliyet Belgesi ya da Lisans almadan faaliyet gösterdiği anlaşıldı.

Yasalara göre Sera Gazı Emisyonlarının izleme planlarını ve raporlarını Bakanlığa sunmayanlar bulunduğu ve bu durumda olan işletmelere uygulanması gereken idari yaptırımların uygulanmadığı görüldü.

PARA CEZALARI UYGULANMIYOR

Çevre Kanunu’nun “İdari Nitelikteki Cezalar” maddesine göre bildirim ve bilgi verme yükümlülüğünü yerine getirmeyen işletmelere uygulanması gereken para cezalarının uygulanmamasının yasalara  aykırı olduğu belirtilen raporda, “Çevre Kanunu kapsamında kurum, kuruluş ve işletmelere idari para cezalarının üç kat uygulanması gerekirken, bazı şahıs işletmelerine tek kat uygulandığı görüldü” denilerek tutanakların düzeltilmesi istendi.

KESİLEN CEZALAR TAHSİL EDİLMEDİ

Denetçiler bakanlığın tüzel kişilere kesilen cezaların sadece yüzde 26’sının, gerçek kişilere kesilen cezaların ise yüzde 7’sinin tahsil edildiğine dikkat çekerek, tabloyu şu ifadelerle rapora yansıttı:

* 2020 yılında kesilen cezalar ve tahsilat miktarlarına baktığımızda, tüzel kişilere kesilen ceza tutarının 194 milyon168 bin461 TL olduğu, 50 milyon 574 bin 846 TL’sinin tahsil edildiği; gerçek kişilere kesilen ceza tutarının 39 milyon 447 bin 846 TL olduğu, 2 milyon 829 bin 913 TL’sinin tahsil edildiği, tahsilat tutarlarının kesilen cezalara kıyasla çok düşük kaldığı anlaşılmaktadır.

Sözcü