Burdur’un Yeşilova ilçesindeki Salda Gölü‘nün ‘dünya doğal mirası’ sayılması için UNESCO‘ya başvuru yapıldı. Salda Gölü Koruma Derneği tarafından yapılan başvuruda Salda’nın korunması gerektiğine vurgu yapıldı.

Yeşilova ilçesinde ‘Türkiye’nin Maldivleri’ olarak bilinen Salda Gölü‘ne ilgi, ABD Havacılık ve Uzay Dairesi’nin (NASA) Mars’taki Jezero Krateri ile benzer bir mineral oluşumu ve jeolojik yapıya sahip olduğunu açıklamasının ardından daha da arttı.

Bembeyaz kumsalı ve turkuaz renkli suyuyla son birkaç yıldır Türkiye’nin en önemli cazibe merkezleri arasında yer alan ve geçen yıl pandemiye rağmen 1 milyonun üzerinde ziyaretçiyi ağırlayan Salda Gölü’nün ‘dünya doğal mirası’ sayılması için UNESCO‘ya başvuruda bulunuldu. Salda Gölü Koruma Derneği tarafından yapılan başvuruda Salda’nın korunması gerektiğine vurgu yapılarak, gölün ekolojik ve bilimsel açılardan önemli olduğuna işaret edildi.

301 bitki türüne ev sahipliği yapıyor

UNESCO’ya gönderilen dilekçede NASA ve bilim insanlarının Salda’ya verdiği önem, Mars’taki Jezero Krateri’ne benzerliğine de yer verilirken, göldeki tek hücreli canlı oluşumunun halen devam ettiğine vurgu yapıldı. Göldeki ekolojik zenginliğin yanı sıra 2013’te yapılan çalışma sonucu belirlenen 301 sucul ve karasal bitki türünden 2’sinin endemik olduğu, ayrıca bölgedeki 110 kuş türünden 75’inin de Bern Sözleşmesi kapsamında koruma altında olduğu belirtildi.

Bir kere kirlendiğinde temizlenmesi mümkün değil

Salda Gölü Koruma Derneği Başkanı Osman Şeker, Salda Gölü’nün ‘dünya doğal mirası’ sayılması için UNESCO’ya yaptıkları başvuruya ilişkin DHA’ya açıklamada bulundu.

UNESCO’ya başvuruyu Burdur Valiliği aracılığıyla 21 Ocak 2021 tarihinde yaptıklarını söyleyen Gazi Osman Şeker, “Burdur Valiliği’nden gerekli yerlere yazmasını istedik. Salda Gölü, kapalı bir havza. Bu kapalı havzada kendine özgü ekolojik bir yapı oluşturmuş, bu yapı içinde, gölün içinde sadece Salda Gölü’nde yaşayan Salda sazancığı ve Burdur sazancığı var. Birinci sebep bu. Salda Gölü’nde, 4 milyar yıl önce dünyada canlıların oluşumu sırasında oluşan olaylar halen devam etmekte. İçindeki tek hücreli canlılar halen oluşmakta. Bu çevredeki beyaz kumullar tek hücreli canlılar veya fosillerinden oluşmakta. UNESCO’ya başvuruda öne çıkardığımız şeyler; Salda Gölü’nün mutlaka korunması gerektiğini, az önce söylediğim sebeplerden dolayı Salda Gölü’nün kapalı bir havza olduğu, içine giren kirliliğin bir daha çıkarılamayacağı, bir kere kirlendiğinde temizlenmesinin mümkün olmadığını vurgulayarak, müracaat ettik” dedi.

Gölde bir insan baskısı oluştu

Başvuruyu Burdur Valiliği’ne yaptıklarını anlatan Osman Şeker, “Valilik de Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bizim talebimizi götürecek. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın talebiyle UNESCO’nun karar vermesi gerekiyormuş. Salda Gölü oluşalı 2 milyar yıl olmuş, bilim insanları öyle söylüyor. Salda Gölü bu çevredeki insanlar için çok önemliydi. Ama son yıllarda gölü ziyaretler, sadece çevredeki insanlar değil, dünyadan ve ülkemizden insanlar gelerek, gölde bir insan baskısı oluşturdu. 2019 yılında Salda Gölü’ne gelen insan sayısı 1 milyon 400 bin kişi diyorlar. Bu 1 milyon 400 bin insanın göle girip, yüzdüklerini düşünürsek, bu insanların teri, kiri, idrarı, güneş yağıyla gölün kirleneceğini ve bu kirlerin gölün dibini zehirleyerek tek hücreli canlıları öldüreceğini söylüyor bilim insanları. Sadece burada yaşayan endemik bitkiler var, bunlardan dolayı Salda’nın UNESCO’nun dünya miras listesine girmesi gerekiyor” diye konuştu.

Millet Bahçesi çalışmaları sürüyor

Birinci dereceden SİT alanı olan Salda Gölü Bölgesi Mart 2019’da Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile Özel Çevre Koruma Bölgesi ilan edildi. Bölgeye “Millet Bahçesi” yapımı için Temmuz 2019’da ihale yapılması kararlarştırıldı. Ertelenen ihale sonbaharda yapıldı ve 21 milyon 770 bin TL’lik teklif veren Güngör Tarım İnşaat San. ve Tic. A.Ş‘ye verildi. 

2020’nin eylül ayında Salda’yı imara açacak 1/25000 ölçekli plan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından onaylandı. Plana göre, Salda Gölü Özel Çevre Koruma Bölgesi’nin bir kısmında seyreltilmiş kırsal yerleşimin korunurken, otel ve pansiyonların ise Doğanbaba ve Kayadibi’nin bulunduğu bölgeye yönlendirilerek yapılaşmaya açılmasına başlandı.

Salda Gölü Koruma Derneği ise yıl sonunda yaptığı açıklamada projede belirtilenlerin de dışına çıkıldığını, Beyaz Adalar’a ahşap binalar yapıldığını bildirdi. Pandemi döneminde çalışmalarının hız kazandığını kaydeden Dernek, proje tanıtımında söylenen ‘bir çivi bile çakmayacağız’ sözlerinin ise unutulduğunu kaydetti. 

Salda Gölü hakkında

Salda Gölü, Burdur’un Yeşilova ilçesinde yer alıyor. Göl, hafif tuzlu karstik bir yapıya sahip.Salda Gölü yaklaşık 2 milyon yıl önce çevreden gelen sular ve yüzey sularının toplanmasıyla oluşan bir göl. Salda (Karakova) Deresi, Doğanbaba Deresi, Köpek Deresi gibi sürekli akarsular ve Karanlık Deresi, Kuruçay, Kayadibi Deresi gibi mevsimlik akarsular Salda Gölü’ne dökülür. 

Türkiye’nin en berrak, en temiz göllerinden olan Salda, Türkiye’nin en derin, dünyanın ikinci derin gölü (yaklaşık 185 m) ve yaklaşık 45 km2 civarında bir alana sahip.

Salda Gölü Alt Havzası’nda 62’si ötücü, 38’i su kuşu, 9’u gündüz ve 1’i ise gece yırtıcısı olan 110 kuş türünün varlığı tespit edilmiş durumda. Bu türlerden 75 tanesi Bern Sözleşmesi kapsamında koruma altında.

ABD Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), Salda Gölü’nün Mars’taki Jezero Krateri ile benzer bir mineral oluşumu ve jeolojik yapıya sahip olduğunu açıklamıştı.