Türkiye’nin farklı bölgelerinde ekoloji örgütlerinin bir araya gelerek oluşturduğu Ekoloji Birliği, 5 Haziran Dünya Çevre Günü öncesinde Mayıs ayına ait Ekolojik Yıkımlar ve Mücadeleler Raporu’nu açıkladı.

Ekoloji Birliği olarak Kovid-19 sürecindeki ekolojik yıkım projelerini daha önce de raporlamış ve Mayıs ayı başında kamuoyu ile paylaşmıştık. Her ay yaşanan ekolojik tahribatları ve verilen mücadeleleri raporlamaya devam ediyoruz. Mayıs ayı içerisinde gerçekleşen ekolojik yıkımları ve mücadeleleri bölge, il, tarih ve konu bazında listeledik.

MAYIS AYINDA EKOLOJİK YIKIMLAR DEVAM ETTİ

Mayıs ayında toplam 83 ayrı ekolojik tahribat gerçekleşti. Bu tahribatların bölgelere göre dağılımında Marmara Bölgesi 17 tahribatla birinci sırada. Ege Bölgesi 11 tahribatla ikinci, Karadeniz ve Akdeniz Bölgeleri 9’ar tahribatla üçüncü ve dördüncü sırada yer alıyor. Güney Doğu Anadolu’da 6, Güneydoğu Doğu ‘da 5, İç Anadolu’da ise 4 tahribat var. Birden fazla bölgeyi etkileyen 1 ekolojik tahribat yaşandı.

Bu ayın ekoloji gündeminde; Altın/metalik madencilik, SİT alanları ve korunan alanlarının statülerindeki değişiklikler, termik santrallerin ve sanayi tesislerinin havayı kirletmeleri, dereler ve nehirlerdeki kirlilikler, şüpheli orman yangınları, çok sayıda imara açılan yerler, kamusal alanların talanı yer aldı. HES’ler yine gündemdeydi. Doğa savunucularına cezalar sürdü. Diğer yandan gündemde doğanın talan edilmesine karşı çıkanların yaptıkları açıklamalar, ÇED’lere itirazlar ve açılan davalar da var.

Detaylı raporumuzdan öne çıkan başlıkları bulabileceğiniz bu özeti paylaşıyoruz:

Hava kirliliği devam ediyor, temiz hava solumak istiyoruz!

— TMMOB Çevre Mühendisleri Odası, “Türkiye 2019 Hava Kirliliği Raporu” yayımladı. Rapor Türkiye’de, kent ölçeğinde en az 75 milyon kişinin kirli hava soluduğunu ortaya koydu. Hava kirliliği bu denli devam ederken havayı kirleten fabrikalar ve termik santraller Mayıs ayında da çalışmaya devam etti, kimi projelerdeki arızalar zehirli gazların açığa çıkmasına neden oldu.

— Aydın’da Maren Enerji’nin jeotermal borularında patlama meydana geldi. Patlama ile açığa çıkan zehirli gazların 42 gün havada askıda kalacağını belirtildi. Ayvalık’ta pirina fabrikalarından şehre yoğun duman ve ağır koku yayılıyor. İzmir’de PETKİM’in bacasından yayılan yoğun siyah dumanlar yöre halkını tedirgin ediyor.

Ağaç kesimleri ve şüpheli orman yangınları:

— Kocaeli Dilovası’nda, halkın zeytinlik bölgesi olarak tarif ettiği 100 dönümlük alan üzerine inşa edilecek tır parkı projesi için kazı çalışmalarına başlandı. Şırnak’ta kalekolların yol ve alanları için 2 aydır ağaç kesimi yapıldığı ortaya çıktı. Muğla İkizköy’de Yeniköy Termik Santrali için planlanan ve Trabzon Düzköy’de ağaç kesimleri halk tarafından durduruldu, Elazığ’da Orman Bölge Müdürlüğü’nün ağaç kesim projesini durdurma çağrıları yapıldı. Giresun Espiye’deki ormanların neden kesildiği ilgililere soruldu, yanıt bekleniyor. Bursa Kirazlıyayla’da yapılmak istenen maden için ağaçların kesilmesine izin vermeyerek oturma eylemi yapan vatandaşlar gözaltına alındı.

— Saros Körfezi’ndeki gazlaştırma terminali ve boru hattı projesinin açıklanan ÇED raporunda 7 bin 591 ağacın kesilmesinin planlandığı bilgisi yer aldı. Çanakkale’de imarsız çalışan Saroz RES projesinde 5 bin ağacın kesilmesi planlanıyor.

— Mayıs ayında yaşanan yangınlarda Antalya Kaş’ta 25 dönüm maki ve zeytinlik alan zarar gördü, Bodrum ve Milas’taki 55 hektarlık alan kül oldu. Ordu’daki altın madenine yaklaşık 500 metre mesafedeki bal ormanında çıkan yangın nedeniyle 150 dönümlük alan kül oldu. Bu yangınların bilinçli olarak ve planlanan projelere kolaylık olsun diye mi çıkartıldığı sorusuna yanıtlar aranıyor.

Denizler, dereler ve nehirler kirleniyor, balıklar ölüyor! Temiz su istiyoruz!

— Büyük Menderes, Nikita Deresi ve Riva Deresi’nde kirlilik Mayıs ayında gündemdeydi. Trakya’daki Çokal Barajı’nda balık ölümleri meydana geldi. Mayıs ayında denizlerin kirletilmesi de hedefteydi; Artvin Hopa’da Kıyı ve Sahil Düzenlemesi Amaçlı Uygulama İmar Planı askıya çıktı. Bu plan denize dolgu yapılmasını da içerecek şekilde hayata geçirilmek isteniyor. Bodrum’daki Tilkicik Koyu’nda plaj yapılmak için mermer tozları ile denize dolgu yapılıyor. Muğla Boğaziçi’nde deniz betonla doldurularak havuz yapıldı.

— Hevsel Bahçeleri, Dicle Nehri kıyısına dökülen hafriyatla kirletiliyor. Kamilet Vadisi’inde HES projesi nedeniyle vadiden çamur akmaya başladı. Zilan Deresi’nde danıştayın durdurma kararına rağmen yeniden HES yapımına başlandı. Rize’de Paçva Irmağı’nda yapılan ‘ıslah’ çalışması büyük tepki topladı. Artvin Şavşat’ta 28 köyü kapsayan Han Suyu üzerinde yapılmak istenen Hidroelektrik Santralı Projesine karşı yöre halkı direnişe geçti.

RES’lere jet hızıyla izin!

— Kocaeli Karamürsel, Gölcük ilçeleri ve Bursa’nın İznik ilçesi sınırları içerisinde yapılması planlanan rüzgâr enerji santralı için jet hızıyla ÇED gerekli değildir kararı verildi. Mardin’de Derik, Mazıdağı ve Kızıltepe ilçelerini kapsayan RES projesinin ÇED raporu kabul edildi. Proje kapsamında kurulacak olan rüzgar türbinleri Roma döneminden kalan tarihi Rabat Kalesi ve tarihi GAP şelalesini tehdit edecek. Aydın Karacasu’daki RES projesinin de kapasite artışı gündemde.

Altın şirketlerine, ocaklara, termiklere ve boru hatlarına onay!

— Koza Altın İşletmeleri, Eskişehir’de ikinci Siyanürlü Atık Barajı yapımına başladı. Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesi, Çöçelli Mahallesi’nde çimento fabrikalarına doğal malzeme sağlayacak kalker ocağı ve kırma-eleme tesislerine ÇED onayı verildi. Samsun’daki Kavak Şahin Dağları’ndaki 12.000 hektarlık alanda TÜPRAG Madencilik tarafından maden arama faaliyetlerine başlandı. Bergama’da Aktaş Madencilik‘e ait granit ocağının faaliyet alanının genişletilmesi için gerekli ÇED süreci başlatıldı.

— Denizli Avdan’daki termik santrale ve Saros Körfezi’ni bitirme projesi olarak anılan FSRU Liman ve Boru Hattı Projesi’ne ÇED onayı çıktı.   Balıkesir Sındırgı’da CVK Madenciliğe ait altın madeni kapasite artışı projesi gündeme geldi. Yine Tümad’a ait Balıkesir İvrindi-Burhaniye’deki üretime başlayan  Altın Madeni Projesi alanına Balıkesir Büyükşehir Belediye Başkanı ve heyetinin madeni ziyaret ederek aklama çabası yaşam savunucularını isyan ettirdi.

— Kaz Dağları’nda altın madenine karşı nöbet tutan doğa savunucularına para cezası kesildi, destek yürüyüşlerine izin verilmedi.

SİT Alanları, Korunan alanlar, Tarihi Mekanlar Yok Ediliyor!

— Korunan Alanlar Yönetmeliği değiştirildi, SİT alanları entegre tesislere ve bütünüyle madencilere açıldı. Nitelikli Doğal Koruma Alanları”nın ve “Sürdürülebilir Koruma ve Kullanım Alanları”nın ve Anıt Ağaçların ayırt edici özellikleri ve tanımları değiştirildi. Meryemana Tabiat Parkı’nın bir bölümünün sit kapsamından tamamen çıkarıldığı, büyük bölümünün ise birinci derece sit alanı özelliğinin “nitelikli doğal koruma alanı” şeklinde değiştirildiği belirtildi.

— Tarihi Hasankeyf ile birlikte Batman’da şimdiye kadar en az 50 köyü sulara gömen ve toplamda 199 yerleşim yerini sular altında bırakan Ilısu Barajının ilk tribün açılışı yapıldı. Hasankeyf’te tarihin yüzde 80’i sular altına gömülürken sadece yüzde 20’si gün yüzünde kalmış durumda.

— Antalya’nın Kumluca ilçesinde bulunan ve 1. derece sit alanı olan dünyaca ünlü Olympos Antik Kenti’nin sit derecesi düşürülerek 3. derece arkeolojik SİT alanına çevrildi. Çeşme Dalyan Burnu, Gediz Deltası, Bornova Karaçam, Doğanbey Burnu, Selçuk ve Şirince’nin de olduğu bölgelerde koruma statüsü 3’üncü dereceye düşürüldü.

— Erzurum’un Narman İlçesindeki UNESCO’ya jeopark olarak önerilen kırmızı peri bacalarının bulunduğu vadinin girişine Narman Belediyesi tarafından iki katlı turistik tesis yapılıyor. Tunceli Halvori Gözeleri Millî Parkı’na bungalov ev tipi otel işletmeciliği için ihale yapılacağı öğrenildi. Gökpınar Gölü’nün doğal sit alanı olarak tescil edilmesi için çalışmalar devam ederken, Sivas Valiliği “Gökpınar Gölü Bungalov Evleri Yapım İşi” projesi için ihaleye çıktı.

— Datça-Emecik-Alavara Mevkii’nde mutlak korunması gereken bir alanın SİT statüsü, ‘Sürdürülebilir Koruma ve Kontrollü Kullanım Alanı’ olarak ilan edilerek yapılaşma ve madencilik faaliyetlerinin önü açıldı. 3. dereceden doğal sit olarak tescilli, doğal nitelikte, üzerinde yapılaşma bulunmayan Antalya’nın Gazipaşa İlçesi, Burhan ve Sarıağaç mahalleleri kıyı şeridinin “Turizm Tesis Alanı” olarak planlanmasına ilişkin açıklama yapıldı.

Teşvikler, büyük projeler, imar rantları, inşaatlar doğayı yok ediyor!

— Türkiye’nin en büyük kirletici sanayilerinin yer aldığı Kocaeli’ye 43 yeni tesis için teşvik verildi. Projede demir-çelik tesisleri ve savunma sanayi gibi yatırımlar yer alıyor. Pistleri yok edilen Atatürk Havalimanı Milli Emlak’a devredildi. TMMOB Mimarlar Odası, Atatürk Havalimanı’nın iki pistinin kullanılamaz hale gelmesi ile ilgili suç duyurusunda bulundu.

— Çeşme’de turizm alanı açmak için verilen acil kamulaştırma kararının iptalinden sonra projenin tümünün iptal edilmesi istenildi.

— İstanbul Fatih’teki tarihi Yedikule Bostanları’nda bulunan ve tarihi 1735’li yıllara dayanan 7 bin 538 bin metrekarelik bostan arazisinin Fatih Belediyesi tarafından hobi bahçesine dönüştürüldüğü ortaya çıktı. Mimarlar Odası, Ankara’da “Yeşil alan yapıyoruz.” denilerek yıkılan tarihi tören pistinin altına otopark yapımı inşaatının başladığını bildirdi. Ankara’da 90 bin metrekarelik inşaat alanı için Söğüt İnşaat’a satılan araziye, 2 cümlelik emsal değişikliği ile 450 bin metrekarelik inşaat yapıldığı ortaya çıktı.

— TMMOB Şehir Plancıları Odası Ankara Gölbaşı’na yapılması planlanan millet bahçesi ile halkın ihtiyaçlarının gözetilmediğini, sermayeye peşkeş çekildiğini duyurdu. İstanbul’da Çatalcaspor’un sahası yıkılmaya başlandı, yerine millet bahçesi yapılacak, Kilyos’ta ise konut alanı olarak belirlenmiş parsel, otel yapılacak şekilde düzenlenerek 4 bin 586 metrekarelik inşaat alanı, yaklaşık 5 kat arttırılarak 24 bin metrekareye çıkarıldı.

— Aydın’ın Koçarlı ilçesinde tarım arazilerinin üzerinden geçecek olan Turizm Yolu’nun yapımına başlandı, yöre çiftçisi yolun yapımına tepkili. Validebağ Korusu’nun temizlik gerekçesiyle Üsküdar Belediyesi’ne tahsis edilmesine tepki gösterenler bunun koruyu ranta açmak olduğunu dile getiriyorlar. Ordu Büyükşehir Belediyesi, yürütmeyi durdurma kararı olan yerde kararı uygulamayıp duvar genişletmesi yapıyor. Tunceli’nin Ovacık ilçesinde köylüler tarafından kullanılan araziler özel şirkete tahsis edildi, bölgenin tarımı ve hayvancılığı bundan olumsuz bir şekilde etkileniyor. Mardin’de kayyum yönetimi taşınmazlar arasında olan okul, sağlık tesisi ve parklar için ayrılan alanları satılığa çıkardı.

Davalar, İtirazlar, ÇED süreçleri hız kesmedi!

— Alamos Gold’un Kazdağları’ndan tahliye edilmesi için çevre örgütleri, milletvekilleri ve sanatçıların da bulunduğu 209 imzacılı bir açık mektup yayınlandı. Samsun’da Oyak Çimento’nun açmak istediği taş ocağına karşı eylemler yapıldı.

— Mimarlar Odası Ankara Şubesi, İmrahor Vadisi’nde Kanal Ankara ve millet bahçesi projelerinin yapımının mahkeme kararıyla durdurulmasına rağmen Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın projelere devam ettiği gerekçesiyle Ankara Nöbetçi İdare Mahkemesi’nde dava açtı.

— Bergama’daki Ovacık Altın Madeni Üçüncü Atık Depolama Tesisi Projesi ile ilgili ÇED olumlu kararına itiraz edildi. Antalya Barosu da Olimpos İmar Planı’nın iptali için başvuru yapıtı. Ordu Çevre Derneği, Yason Burnu’ndaki proje nedeniyle Ordu Büyükşehir Belediyesi hakkında suç duyurusunda bulundu. Antalya Dereköy Mahallesi’nde bin 500 dönümlük tarım arazisine yapılmak istenen kömür madenine karşı Tarım Topraklarını Koruma Kurulu’na itiraz dilekçeleri verildi. Çanakkale Ayvacık’ta 5 köyün ortak mera alanına yapılmak istenen JES için onaylanan plan değişikliğine itirazlar yapıldı.

Kazanımlar

— İstanbul Kartal’da, mahkeme kararıyla, İstanbul Kartal’da Karlıktepe Mahallesi’nde Topçamlar bölgesinde 60 dönümlük parselin deprem toplanma alanı, spor alanı, park ve sosyal donatı alanı olarak Kartal halkına ait olduğu tespit edildi. Danıştay, Alpu Ovası’nda termik santral yapılmasının önünü açan Danıştay 13. Dairesinin kararını bozdu. Artvin’de Mansurat Deresi üzerindeki HES bitti ama köylülerin lehine karar verilmesi ile dava yeniden açılıyor. Ordu Altınordu kıyı dolgusu ve Gülyalı’daki çevre yolu için yapılmak istenen döner kavşak davasında çevrecilerin lehine karar verildi.

— Çanakkale’deki Saros RES Projesi’ne Çanakkale İL Özel İdaresi tarafından imarsız çalışma yapmaktan ceza kesildi ancak aynı İl Özel İdaresi Kurumu  projeye ilişkin daha ince iki kez reddedilmiş olan Çevre düzeni planlarını kabul edildi.

— ÇAYKUR fabrikasının bacasına kurulan baz istasyonu ve Samsun’da Oltan Köleoğlu Enerji’ye ait Çarşamba Biyokütle Enerji Santralı mühürlendi.  Didim Altınkum Yalı Caddesi üzerindeki Vakıflar Genel Müdürlüğüne ait dinlenme tesisleri yıkıldı.

— Mayıs ayı da yine ekolojik yıkım projeleri ve bunlara karşı verilen mücadelelerle geçti.

EKOLOJİK YIKIM PROJELERİNE HAYIR!
BİRLİK, MÜCADELE, YAŞAM.