COP28’de 123 ülkenin imzaladığı sağlık deklarasyonu, hükümetlerin ilk kez toplulukları korumanın ve iklim değişikliğinin sağlık üzerindeki etkilerini ele alacak sistemler kurmanın gerekliliğini kabul etmesini içeriyor. Türkiye ise imzacı ülkeler arasında yer almadı.

Birleşik Arap Emirlikleri’nde 30 Kasım’da başlayan iklim zirvesinin 3. gününde 123 ülke sağlık deklarasyonuna imza attı. Bildirgeye Brezilya, Malavi, Birleşik Krallık, Amerika Birleşik Devletleri, Hollanda, Kenya, Fiji, Hindistan, Mısır, Sierra Leone ve Almanya gibi bu alanda önde gelen birçok ülkeden destek geldi. Türkiye ise imzacı ülkeler arasında yer almadı.

Deklarasyon, hükümetlerin ilk kez toplulukları korumanın ve iklim değişikliğinin sağlık üzerindeki etkilerini ele alacak sistemler kurmanın gerekliliğini kabul etmesini içeriyor.

Hava kirliliğinin bir sonucu olarak dünyada her yıl meydana gelen 9 milyon ölümün ve 189 milyondan fazla kişinin aşırı hava olaylarından kaynaklanan etkilere maruz kalmasının yol açtığı zorluklara çözüm bulmaya yönelik ortak çabaları da destekliyor.

Deklarasyon iklime dayanıklı, sürdürülebilir ve eşitlikçi sağlık sistemleri oluşturmak, emisyonları azaltmak için sektörler arası iş birliğini geliştirmek ve sağlığı iyileştirmek için iklim eylemlerinden en iyi şekilde yararlanmak, iklim ve sağlık için finansmanı artırmak da dahil olmak üzere bu alandaki bir dizi çalışmayı kapsıyor.

İmzalanan bildirgenin başarısı için finansmanın önemi göz önüne alındığında COP28 Başkanlığı; AIDS, Tüberküloz ve Sıtmayla Mücadele Küresel Fonu, Yeşil İklim Fonu, Rockefeller Vakfı ve Dünya Sağlık Örgütü ile iş birliği içinde, iklim ve sağlık finansmanının güçlendirilmesine yönelik 10 ilke belirledi.

COP28 Başkanlığı, radikal değişim getirebilecek ve birden fazla sektörü kapsayan yeni çalışma yöntemlerini uygulayabilecek projeler aracılığıyla, yeniliği teşvik eden ek finansman taahhütleri topladı.

COP28 İklim ve Sağlık Çözümlerinin Finansmanına İlişkin Yol Gösterici İlkeler, 40’tan fazla finansman ortağı ve sivil toplum kuruluşu tarafından onaylandı. Bu aynı zamanda, fon sağlayıcılar arasında artan iş birliğini, iklim ve sağlık sorunlarına yönelik çözümlere yönelik sürdürülebilir desteğin artan ivmesini vurguluyor.

Deklarasyonda ayrıca hükümetler, kalkınma bankaları, çok taraflı kurumlar, hayır kurumları ve sivil toplum kuruluşları da dahil olmak üzere bir dizi paydaşın, iklim ve sağlık çözümlerine yönelik yatırımlarını genişletmek için verdiği mali taahhütler de memnuniyetle karşılandı.

Bu kuruluşlar, iklim krizinin artan sağlık ihtiyaçlarını karşılamak için 1 milyar dolar tahsis etme konusunda ortak bir taahhütte bulundu.

Aşırı Hava Olayları Yüzünden Hastaneler Kapanabilir

COP28 Başkanı Dr. Sultan Al Jaber, iklim değişikliğinin yansımalarının herkesi etkilediğini söylerken, “Bu, 21. yüzyılda insan sağlığına yönelik en ciddi tehditlerden biridir. Hükümetler sağlık konusunu iklim eyleminin temel unsurları arasına dahil etmeye başladı. Bu bildirge, emisyonların azaltılması ve tüm ülkelerde sağlık sistemlerini desteklemek için ortak çabaların artırılması adına güçlü bir mesaj gönderiyor” ifadelerini kullandı.

Fiziksel iklim risk analizi üzerine çalışan XDI (Cross Dependency Analysis) tarafından yayımlanan yeni bir rapora göre, ülkeler fosil yakıt emisyonlarını azaltamazsa, dünya genelindeki her 12 hastaneden 1’i iklim değişikliği kaynaklı aşırı hava olayları nedeniyle kısmen veya tamamen kapanma tehlikesiyle karşı karşıya kalabilir.

Kasırgalar, şiddetli fırtınalar, seller, orman yangınları ve diğer felaketlerden etkilenen topluluklar, en çok ihtiyaç duydukları anda acil hastane bakımından mahrum kalabilir. En çok risk altında olanlar ise düşük ve orta gelirli ülkeler.

Analize göre, Türkiye’de, aşırı hava olayları nedeniyle kapatılma riski yüksek olan hastanelerin oranı 2050 yılına kadar %3,8’den %4,4’e yükselecek ve emisyonların yüksek olması durumunda yüzyılın sonunda 20 hastaneden 1’ini (%5,6) etkileyecek. 2100’e kadar Türkiye’de 99 hastane iklim değişikliği kaynaklı aşırı hava olayları nedeniyle yüksek hasar riski altında olacak. (ekoiq)

Dünya Haberleri