Türkiye, 106 ülkeyi kapsayan 2020 Dünya Hava Kirliliği Raporu’nda 46’ncı sırada yer aldı. Rapora göre Türkiye’de hava kirliliğinin en yoğun olduğu kentler Çorum, Erzurum ve Düzce.

İsveç merkezli IQAir grubunun hazırladığı 2020 Dünya Hava Kalitesi raporunda, 106 ülkede geçen yıl boyunca yapılan ölçümler analiz edildi. Buna göre Hindistan‘ın başkenti Yeni Delhi üç yıl üst üste, havası en kirli başkent olarak kayıtlara geçti.

TÜRKİYE’DE 3 İL ‘AVRUPA’NIN HAVASI EN KİRLİ 15 ŞEHRİ’ LİSTESİNDE

Türkiye, 106 ülkeyi kapsayan 2020 Dünya Hava Kirliliği Raporu‘nda üç sıra birden gerileyerek 46’ncı sırada yer aldı. Rapora göre hava kalitesi gittikçe kötüleşen Türkiye’de hava kirliliğinin en yoğun olduğu kentler Çorum, Erzurum ve Düzce olarak görülüyor.

İsviçre merkezli hava kalitesi teknolojisi şirketi IQAir tarafından yayımlanan rapor, metreküp başına düşen ince parçacıklı madde (PM 2,5) yoğunluğu ölçümlerine dayanıyor. Raporda iyi hava kalitesi aralığı 0-12 (µg/m³) PM2,5 olarak tanımlanıyor. Orta kalitedeki havanın değer aralığı ise 12,1-35,4 (µg/m³).

Türkiye’de metreküp başına düşen ortalama PM 2,5 yoğunluğu 18,7.

PM2.5 (μg/m3) ÖLÇÜMÜ NEDİR?

Kirlilik düzeyi, havadaki 2.5 mikrondan küçük partikülerin metreküp başına düşen oranlarına bakılarak belirleniyor. Dünya Sağlık Örgütü‘ne göre metreküp başına 25 mikrogram partikül madde, hava kirliliğinde en üst sınır. Buna PM2.5 sınırı deniyor. 100’ün üzerinde kaydedilen oranlar sağlığa zararlı, 250’nin üzerindeki ölçümün ise alarm seviyesi olduğu belirtiliyor.

2019 raporunda bu yoğunluk 20,6 düzeyindeydi ve Türkiye 96 ülkenin yer aldığı listede 43’ncü sıradaydı.

İnsan ömrünü en fazla kısaltan etken PM2.5 olarak adlandırılan havadaki 2.5 mikrondan küçük partiküler maddeler. Akciğerlere ve kan dolaşımına derinlemesine nüfuz edecek kadar küçük olan PM2.5; solunum ve kardiyovasküler problemlere ve kansere neden oluyor. Saç telinin çapının 30’da biri kadar büyüklükteki bu maddeler bazı solunum yolu hastalıkları ve akciğer kanseriyle ilişkilendiriliyor.

HAVA KİRLİLİĞİ, ÇOCUK ÖLÜMLERİ VE ERKEN ÖLÜMLERİN NEDENİ

Özellikle fosil yakıt kaynaklı emisyonların körüklediği hava kirliliği her yıl, 600 bini çocuk olmak üzere 7 milyon kişinin erken ölümüne yol açıyor. Çevre sorununun küresel çaptaki maliyeti ise yıllık 2.9 trilyon doları bulabiliyor.

İnsanların evlere kapanıp hayatın yavaşladığı koronavirüs salgını, sağlık ve ekonomik açıdan derin bir kriz yarattı ancak çevreye etkisi ise olumlu oldu. Rapora göre büyük şehirlerde yüzde 65 oranında iyileşme gözlemlendi. Küresel çapta havadaki PM2.5 (μg/m3) oranı yüzde 11 civarında düştü. Raporu kaleme alan uzmanlar, bu iyileşmenin geçici olduğunu belirterek uyarılarda bulunuyor.

Rapora göre; hava kirliliği dünya genelinde her yıl 600 bini çocuk yedi milyon erken ölümde rol oynuyor ve küresel ekonomiye 2,9 trilyon dolarlık yük getiriyor.

Raporda dünya nüfusunun yüzde 90’ından fazlasının tehlikeli seviyede kirli hava soluduğu belirtiliyor. Uzmanlar hava kirliliğinin bu değerler arasında yer aldığı kentlerde yaşayan hassas kişilerin solunum sorunu riski nedeniyle dışarıdaki aktivitelerden kaçınmalarını tavsiye ediyor.

KORONAVİRÜS SALGININDA HAVA KALİTESİ ARTTI

Raporda koronavirüs salgını sırasında sanayi ve ulaşım kaynaklı emisyonların azalması nedeniyle ölçüm yapılan ülkelerin yüzde 84’ünde ve kentlerin yüzde 65’inde hava kalitesinin 2019’a göre arttığı belirtiliyor. Ancak uzmanlar kısıtlamaların kaldırılmasıyla hava kirliliğinin yeniden artışa geçeceği endişesini dile getiriyor.

Listede ilk sıralarda Güney Asya ve Doğu Asya ülkeler yer alıyor. Hava kirliliğinin en yoğun 50 kent listesinde ise Bangladeş, Çin, Hindistan ve Pakistan‘dan 49 şehir yer alıyor.

Dünya Haberleri