Ekokırımın suç olarak yasalaşması için Ankara 4. İdare Mahkemesi’nde yurttaşların açtığı davanın duruşması 5 Aralık’ta görülecek.

Ekoloji aktivistlerinin ekokırımın suç olarak yasalaşması için Ankara 4. İdare Mahkemesi’nde açtığı davanın son duruşması, 5 Aralık’ta görülecek.

Ekokırım Yasası Yurttaş İnisiyatifi; ekolojik yıkıma yol açan, yeryüzünde yaşamı tehdit eden ekokırımın, Ceza Kanunu kapsamında suç sayılması için yaklaşık üç yıldan bu yana çaba gösteriyor.

Bu çalışmalar sonucunda ağır, geniş ölçekte ve telafisi mümkün olmayacak şekilde gelecek kuşakları da etkileyen yasadışı ve/veya kasıtlı fiiller olarak tanımlanabilecek ekokırım suçunun yasalaştırılması için 28 Kasım 2023’te 28 bin 820 kişinin imzaladığı dilekçesi TBMM Başkanlığına verilmiş, aynı gün görüşmeyi kabul eden siyasi partilerin milletvekilleriyle de bir araya gelinmiş ve destek aranmıştı.

TBMM Dilekçe Komisyonu Başkanlık Divanı, yasa teklifi içerdiği ve bunun ancak milletvekillerince yapılabileceği gerekçesiyle başvurunun “Dilekçe Komisyonu Genel Kurulu’nda görüşülemeyeceğine karar verdi. Karar bütün milletvekillerine tebliğ edilmesine rağmen, hiçbir milletvekili karara itiraz etmedi.

İmzacıların “ekokırım konusunun kanun olarak düzenlenmesinde toplumsal yarar olduğu, TBMM İç Tüzüğü’nün 116/2-3 maddesi gereğince dilekçelerin birer örneğinin TBMM Başkanlığına ve bilgi için Cumhurbaşkanlığına gönderilmesi” talebi de Dilekçe Komisyonu Başkanlık Divanı tarafından reddedildi ve dilekçeler arşive gönderildi.

Duruşmaya çağrı

Bu kez ekokırım yasa teklifi dilekçelerinin TBMM Genel Kurulu’na gönderilmemesine dair Başkanlık Divanı kararının iptali için dava açıldı.

Ekokırım Yasası Yurttaş İnisiyatifi, 5 Aralık 2024 tarihinde, Ankara 4. İdare Mahkemesi’nde saat 11.00’de görülecek duruşma için destek çağrısı yaptı:

“Doğayı ve yaşam alanlarımızı tehdit eden hukuksuz uygulamalar nedeniyle kuraklık, tür kayıpları, orman varlıklarının azalması, su ve tarımsal alan kayıpları yok oluşu kaçınılmaz kılmakta. Daima hukukun içinde, doğa haklarını koruyarak insan ve diğer canlı türlerinin yeryüzünde sağlıklı bir yaşam sürebileceğinin bilincinde olduğumuz için tüm önerilerimizi hukuk yoluyla topluma aktarmak istiyoruz.

Dünyanın diğer ülkelerinde “ekokırımın” suç olarak tartışılıp yasalara geçirilmesini, ceza kanunlarında yer bulmasını çok yakından takip etmekteyiz. Kamu yararının bu yönde olduğunu TBMM’de görüşmeye açmak, komisyonların kurulmasında halkın sesi olmak, doğa tahribatlarının yarattığı ekonomik ve sosyolojik yıkımları gözler önüne sermek için tüm vekillerimizi, baroları, sivil toplum kuruluşlarını, direniş alanlarındaki doğa ve yaşam savunucularını, dilekçeye imza atan tüm yurttaşları ve doğayı koruma kararlılığında olan herkesi duruşmaya bekliyoruz.”

Yasada neler yer alıyor?

Vatandaşın yıllar süren doğa mücadelesi sonucunda ortaya koyduğu yasa teklifi içerisinde şu maddelere yer veriliyor:

• MADDE 1- 26/09/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun İkinci Kitap Birinci Kısım- Birinci Bölümün “Soykırım ve İnsanlığa Karşı Suçlar” başlığı “Soykırım, İnsanlığa ve Gezegene Karşı Suçlar” olarak değiştirilmiştir.
• MADDE 2– 5237 sayılı Kanunun 77’nci maddesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki 77/A maddesi eklenmiştir.

-Ekokırım Suçu

MADDE 77/A

(1) Doğal veya kültürel çevrede insan veya diğer canlıların hayatını tehlikeye atmak, doğal veya kültürel varlıklar üzerinde ağır tahribata yol açabilecek davranışlarda bulunmak yahut hukuka aykırı diğer bir fiili işlemek suretiyle bütün bir ekosistemde kısa vadede telafisi mümkün olmayacak zarara yol açma tehlikesi doğuran kişiye müebbet hapis cezası verilir, ayrıca suçun işlenmesinden elde edilen maddi menfaatler ile bunların değerlendirilmesi veya dönüştürülmesi sonucu ortaya çıkan ekonomik kazancın on katı kadar adli para cezasına hükmedilir.

(2) Birinci fıkradaki suçun taksirle işlenmesi halinde ise on beş yıldan az olmamak üzere hapis cezasına hükmolunur, ayrıca suçun işlenmesinden elde edilen maddi menfaatler ile bunların değerlendirilmesi veya dönüştürülmesi sonucu ortaya çıkan ekonomik kazancın beş katı kadar adli para cezasına hükmedilir.

(3) Ekokırım suçunun işlenmesi sonucu bütün bir ekosistemde kısa vadede telafisi mümkün olmayacak zarar meydana gelmişse, fail hakkında ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına; suçun taksirle işlenmesi halinde yirmi yıl hapis cezasına hükmolunur, ayrıca suçun işlenmesinden elde edilen maddi menfaatler ile bunların değerlendirilmesi veya dönüştürülmesi sonucu ortaya çıkan ekonomik kazancın yirmi katı kadar adli para cezasına hükmedilir.

(4) Bu suçlardan dolayı tüzel kişiler hakkında da güvenlik tedbirine hükmolunur.

(5) Bu suçlardan dolayı zamanaşımı işlemez.

• MADDE 3- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
• MADDE 4- Bu Kanun hükümlerini Cumhurbaşkanı yürütür.

Ekokırım nedir?

70’li yıllardan itibaren hukukun konusu olan ekokırımın uluslararası hukukta ve ülkelerin iç hukuklarında tanınması için çalışmalar tüm dünya genelinde yürütülüyor. Bu çabalardan birisi de ekokırımın, Lahey’deki Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin baktığı dört temel suça (insanlığa karşı işlenen suçlar, soykırım, savaş ve saldırı suçları) eklenerek beşinci suç olarak kabul edilmesi.

Yeşil Gazete