Haziran ayı yaklaşırken yükümlülüklerini yerine getirmeyen termik santrallerin ne olacağı hala belli değil. Mevzuata göre bu durumdaki termik santrallerin kapatılması gerekiyor. Konuyu Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Fatih Dönmez tarafından cevaplandırılması istemiyle verdiği soru önergesi TBMM gündemine taşıyan CHP Manisa Milletvekili Bakırlıoğlu, “Mevzuata uymayan termik santraller kapatılacak mı? diye sordu.

Çevreye zehir saçan termik santrallerin çevre mevzuatına uyum yatırımları ve bacalarına filtre takılması için verilen sürenin dolmasına yakın iki buçuk yıl daha sürenin uzatılmasına ilişkin kanun Cumhurbaşkanı tarafından veto edilmişti. Veto kararından sonra kapatılan termik santrallere bir yıl süreyle yani 2021 Haziran ayına kadar geçici çalışma izni verildiği Çevre ve Şehircilik Bakanı tarafından açıklanmıştı. Ancak gelinen noktada daha önceden özelleştirilen birçok termik santralin hala filtre sistemi kurmadıkları çevre mevzuatına uyum yatırımlarını yapmadıkları biliniyor ve konu çevre ekoloji örgütleri ve bilim çevreleri tarafından sık sık dile getirilmişti.

Haziran ayı yaklaşırken yükümlülüklerini yerine getirmeyen termik santrallerin ne olacağı hala belli değil. Mevzuata göre bu durumdaki termik santrallerin kapatılması gerekiyor. Fakat veto kararına ve mevzuata göre kapatılması gereken santrallerin, verilecek geçici izinlerle çalıştırılmaya devam edeceği de iddia ediliyor.

Konu bu kez CHP Manisa Milletvekili Vehbi Bakırlıoğlu tarafından  Çevre ve Şehircilik Bakanı ile Enerji ve Tabii Kaynaklar bakanlarına verilen soru önergesi ile Haziran ayından sonra termik santrallerin durumunun ne olacağı sorularak Meclis gündemine taşındı. Aslında Türkiye’nin kömürle elektrik üretiminden vazgeçmesi gerektiğini söyleyen Vehbi Bakırlıoğlu, “İlk adım olarak ithal kömürle çalışan termik santraller devreden çıkarılmalı, yerine yenilenebilir, temiz çevre ile uyumu enerji kaynaklarından daha fazla yararlanılmalıdır” görüşünü ifade ederek, Haziran ayı ile birlikte termik santraller için verilen sürenin sona ereceğini hatırlatarak, bu durumda termik santrallerin durumunun ne olacağını sordu.  

CHP Manisa Milletvekili Vehbi Bakırlıoğlu’nun  Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Fatih Dönmez tarafından cevaplandırılması istemiyle TBMM Başkanlığına verdiği soru önergesi şöyle:

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Aşağıdaki sorularımın aracılığınızla, sayın Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat KURUM tarafından yazılı olarak cevaplandırılmasını arz ederim.

6446 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunun geçici 8. Maddesinde “çevre mevzuatına uyumuna yönelik yatırımların gerçekleştirilmesi ve çevre mevzuatı açısından gerekli izinlerin tamamlanması ı amacıyla 31/12/2019 tarihine kadar süre tanınır” hükmü yer almaktadır.

21.11.2019 tarih ve 7193 sayılı kanunla bu süre 30.06.2022 olarak değiştirmişti. 2019 yılından önce özelleştirilen termik santrallere gerekli çevre yatırımların yapmadan iki buçuk yıl daha çalışma izni veren yasa teklifi Mecliste kabul edilmiş, ancak ilgili kanun Cumhurbaşkanı tarafından veto edilmişti.

Kömürle çalışan termik santrallerin en önemli sorunu baca filtre sistemleri olmadan çalıştırılmalarıydı. Termik santrallere filtre takılmasını erteleyen yasanın veto kararından sonra baca filtre sistemi olmayan çevre mevzuatına aykırı şekilde çalıştırılan beş termik santral (Afşin-A, Seyitömer, Tunçbilek, Kangal, Çatalağzı)  tamamen, Soma Termik Santrali ise kısmen kapatıldı. Ayrıca dört termik santrale (Orhaneli, Yatağan, Afşin-B, Çayırhan) geçici faaliyet izni verildi.

Fakat Cumhurbaşkanının veto kararı ve ortada yeni yasal bir düzenleme olmamasına rağmen Bakanlığınızca, kısmen veya tamamen kapatma kararı verilen altı termik santralin açılarak işletmeye alındığı ve bir yıl süreyle geçici çalışma ruhsatı verildiği açıklandı. 

Bu sürede bazı termik santraller mevzuata uygun filtre sistemleri kurarken, hiçbir şey yapmayan bazı termik santrallerin hala çalışmaya devam ettikleri iddia edilmektedir. 

Halk sağlığını korumak amacıyla santrallere daha fazla muafiyet verilmeyeceği söylenmiş olmasına rağmen, gerekli yatırımlarını tamamlamamış santrallere geçici izinler ve ek süreler verilerek çevre ve halk sağlığını tehdit ettiği uzmanlarca sık sık dile getirilmektedir.

Bunlara göre;

1. Cumhurbaşkanının, santrallere ek süre veren 7193 sayılı kanunu veto etmesine ve mevzuata aykırı şekilde çalışmalarına rağmen, termik santrallere 1 yıl süreyle geçici çalışma ruhsatı verilmesinin gerekçesi nedir? 
2. Bu süre içerisinde çevre mevzuatına uygun hale getirmeyen ve baca filtre sistemini kurmayan termik santraller var mıdır, varsa hangileridir? 
3. Yasalara aykırı şekilde çalıştırılan yasal yükümlülüklerini yerine getirmeyen termik santrallere idari ve adli hangi yaptırımlar uygulanacaktır? 
4. Santrallerin tam kapanması durumunda, çalışan işçilerin mağdur olmamaları, özlük ve sosyal haklarının korunması için hangi tedbirler alınacaktır? 
5. 2020 Ocak ayında Soma ilçesinde santralin sıcak suyu kullanılarak yapılan bölgesel ısıtma sistemi gerekçe gösterilerek Soma termik santraline kısmen çalışma izni verilmişti. Yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumunda santralin tam kapatılması ihtimalinde, kış aylarında ilçenin ısınma problemi nasıl çözülecektir? 
6. Söz konusu termik santrallere çevre mevzuatına uyum yatırımları için Bakanlığınızca herhangi bir teşvik, kredi, hibe desteği verilmiş midir? Verildi ise hangi santrale ne kadar destek verilmiştir? 
7. Bakanlığınızca 1 yıllık geçici çalışma ruhsatı verilen termik santrallerin süresi 2021 Haziran ayında dolmaktadır. Baca filtre sistemi kurmayan ve gerekli çevre yatırımı yapmayan termik santrallere yeniden ek izin verilerek çalıştırılmaya devam edeceği iddiaları doğru mudur? 

Aşağıdaki sorularımın aracılığınızla, sayın Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih DÖNMEZ tarafından yazılı olarak cevaplandırılmasını arz ederim.

8-    Cumhurbaşkanının, santrallere ek süre veren 7193 sayılı kanunu veto etmesine ve mevzuata aykırı şekilde çalışmalarına rağmen, termik santrallere 1 yıl süreyle geçici çalışma ruhsatı verilmesinin gerekçesi nedir?
9-    Bu süre içerisinde çevre mevzuatına uygun hale getirmeyen ve baca filtre sistemini kurmayan termik santraller var mıdır, varsa hangileridir?
10- Yasalara aykırı şekilde çalıştırılan yasal yükümlülüklerini yerine getirmeyen termik santrallere idari ve adli hangi yaptırımlar uygulanacaktır?
11- Santrallerin tam kapanması durumunda, çalışan işçilerin mağdur olmamaları, özlük ve sosyal haklarının korunması için hangi tedbirler alınacaktır?
12- 2020 Ocak ayında Soma ilçesinde santralin sıcak suyu kullanılarak yapılan bölgesel ısıtma sistemi gerekçe gösterilerek Soma termik santraline kısmen çalışma izni verilmişti. Yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumunda santralin tam kapatılması ihtimalinde, kış aylarında ilçenin ısınma problemi nasıl çözülecektir?
13- Söz konusu termik santrallere çevre mevzuatına uyum yatırımları için Bakanlığınızca herhangi bir teşvik, kredi, hibe desteği verilmiş midir? Verildi ise hangi santrale ne kadar destek verilmiştir?
14- 1 yıllık geçici çalışma ruhsatı verilen termik santrallerin süresi 2021 Haziran ayında dolmaktadır. Baca filtre sistemi kurmayan ve gerekli çevre yatırımı yapmayan termik santrallere yeniden ek izin verilerek çalıştırılmaya devam edeceği iddiaları doğru mudur?