Gökyüzünden düşmüş gibi dağın dört bir yanına dağılan gnays kayalarıyla dünyanın ender jeolojik oluşumlarına ev sahipliği yapan Latmos’ta ekonomik değeri son derece yüksek fıstık çamları ve zeytincilik yöre halkının en önemli geçim kaynakları arasında. Bunların yanı sıra nesli tükendiği sanılan ancak geçtiğimiz yıllarda yeniden görüntülenen Anadolu kaplanının son görüldüğü yerlerden birisi de Latmos.

Aydın Söke yakınlarında bulunan ve Aydın-Muğla illeri arasına yayılan Beşparmak (Latmos) Dağı’nda bulunan antik yol için Koruma Kurulu bir dizi karar aldı. Roma dönemine ait antik kültür varlığı olarak tescilli yolun bazı bölgelerine beton dökülmesi üzerine yolda araştırmalar yapan Koruma Bölge Kurulu dökülen betonun yola zarar vermeden temizlenmesine karar verdi. 

ANTİK KENTLERİ BİRBİRİNE BAĞLAYAN YOL 

Latmos Herakleia‘sı olarak da bilinen Herakleia Antik Kenti’nin batı kesiminden Latmos (Beşparmak) Dağlarının yükseltilerine doğru uzanan taş döşemeli yolun antik döneme ait olduğu ilk kez Dr. Anneliese Peschlow tarafından keşfedilmişti. Antik yolla ilgili bilgi veren Ekosistemi Koruma ve Doğa Sevenler Derneği (EKODOSD) Başkanı Bahattin Sürücü, Peschlow’un henüz daha GPS teknolojisinin kullanılmadığı dönemlerde Coğrafyacı ve Kartograf Volker Höhfeld‘le birlikte Latmos Dağlarının 300 km.lik bölümünü ölçtüklerini aktararak, “Herakleia’nın Kurucusu Pleistarkhos tarafından yaptırıldığı bilinen ve büyük maliyetlere yol açan taş döşeli yolların Myus, Alinda, Alabanda, Tralleis ve Menderes Vadisi ile Marsyas Vadisi’ni birbirine bağladığı bilinmekte. Antik yolların tescil edilmediği dönemlerde traktör yollarının açılması, maden ocaklarının faaliyetleri ve bazılarında da iklim şartları nedeniyle tahribatlar yaşanmış” dedi. 

ANTİK YOLA DOZERLE GİRİP BETON VE ASFALT DÖKMÜŞLER!

Antik yolların içinde günümüze kadar sağlam gelmiş en iyi taş döşeme yollardan birisinin Karpuzlu’ya bağlı Tekeler’den Alinda‘ya ulaşan yol olduğunu kaydeden Sürücü, yolun bir bölümünün henüz tescil edilmediği 2018 yılında tahrip edildiğini söyledi. Sürücü yolun bir bölümüne dozerlerle girilerek tahrip edildiği ve üzerine beton döküldüğünü belirterek; Aydın Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü (KVKBK) tarafından yapılan çalışmalar sonucunda bu işlemlerin durdurulduğu ve tescil işlemlerinin gerçekleştirildiğini dile getirdi. 

BETON VE ASFALT, UZMANLAR GÖZETİMİNDE SÖKÜLECEK 

Geçtiğimiz aylarda 2 bin 386 metrelik antik yol üzerindeki bir bölgeye izinsiz olarak aralıklı bir şekilde asfalt kaplanması yapıldığını bu duruma dair EKODOSD tarafından KVKBK’ne başvuru yapıldığını aktaran Sürücü, “Başvurumuz sonrası uzmanları tarafından yerinde incelemeler yapılmıştır. KVKB Kurulu tarafından alınan karar neticesinde; antik yol kesimi üzerindeki  döşeme taşların aralarında yapılmış olan asfalt kaplamadan oluşan izinsiz uygulamanın ilgili müze müdürlüğü denetiminde belirleyeceği teknik yöntemle ve ilgili belediyesi aracılığıyla taş döşemelerine zarar verilmeyecek şekilde 3 ay içerisinde kaldırılarak alanın eski haline getirilmesine, izinsiz uygulamanın süresi içinde kaldırılmaması halinde izinsiz uygulamayı yapan ve yaptıranlar hakkında gerekli yasal işlemlerin başlatılacağı ve söz konusu antik yol hattı üzerinde benzer durumların ve tahribatın yaşanmaması konusunda, Aydın İl Kültür ve Turizm Müdürlüğüne, Karpuzlu Kaymakamlığına, Aydın Büyükşehir Belediye Başkanlığına ve Karpuzlu Belediye Başkanlığına, gerekli önlemlerin alınması amacıyla Kurul Kararı gönderilmiştir” bilgisini verdi.

KÜLTÜR MİRASLARINI KORUMAK HEPİMİZİN GÖREVİ 

Bölgedeki antik yolun tamamının doğru bir restorasyonla iyileştirilmesinin yolun daha uzun yıllar korunmasını sağlayabileceğine dikkat çeken Sürücü şunları söyledi “Aynı zamanda doğru bir projeyle geliştirilecek olan ekoturizm faaliyetleriyle de yöre insanlarının ekonomilerine katkısı olabilir. Tekeler Alinda arasındaki antik yol ve yol üzerindeki antik pınarlar Aydın’ın kültürel miraslarıdır. Bunları korumak hepimizin görevi olmalıdır.”

KAYALAR GÖKYÜZÜNDEN DÜŞMÜŞ GİBİ! 

Gökyüzünden düşmüş gibi dağın dört bir yanına dağılan gnays kayalarıyla dünyanın ender jeolojik oluşumlarına ev sahipliği yapan Latmos’ta ekonomik değeri son derece yüksek fıstık çamları ve zeytincilik yöre halkının en önemli geçim kaynakları arasında. Bunların yanı sıra nesli tükendiği sanılan ancak geçtiğimiz yıllarda yeniden görüntülenen Anadolu kaplanının son görüldüğü yerlerden birisi de Latmos. 

MADENLER DAĞI UN UFAK EDİYOR

Bölge aynı zamanda ilk çağda yörede yaşamış insanlar tarafından yapılan ve 8 bin ile 8 bin 500 yıl öncesine tarihlenen kaya resimlerinin de bulunduğu bir yer. 

Sadece bu özellikleri nedeniyle bile korunması gereken ve yıllardır bölgede bulunan çevre örgütleri tarafından milli park ilan edilmesi için çaba gösterilen Latmos Dağı’nda onlarca maden ruhsat alanında birçok maden işletmesi dağı un ufak ederek kuvars ve feldspat madenciliği yapıyorlar. 

LATMOS MİLLİ PARK OLSUN 

Neolitik Çağ’dan Osmanlı dönemine, o dönemlerden günümüze kadar yaşam izleriyle dolu bir açık hava müzesi niteliği taşıyan Latmos Dağları bugün adeta çığlık atıyor! Binlerce yıl bu dağlarda yaşayan insanların torunları günümüzde dağı delik deşik ediyorlar. Maden işletmeleri dağın olağanüstü güzellikteki doğal peyzajını, bu peyzajın bir parçası olduğu kadar yörede yaşayanların geçim kapısı fıstık çamları ve zeytinlikler hunharca yok ediliyor. “Milli park olsun, tüm diğerleriyle korunsun, ekoturizm yapılsın” denilen Latmos bir avuç sermayedarın kârı için gözlerimizin önünde katlediyor!

Evrensel