İzmir Kuş Cenneti son dönemde burada yaşayan flamingolarla, nesli küresel ölçekte tehlike altında olan tepeli pelikanlarla, yaban kedisi, domuzu ve tilkisi ile değil kuruyan su havzası ile anılıyor.

Türkiye’nin sayılı Kuş Cennetlerinden olan İzmir Kuş Cenneti son dönemde adeta imdat çağrısı veriyor. İzmir’in 25 km kuzeybatısında, Gediz Nehri’nin eskiden denize döküldüğü yerde 19.400 hektar alana sahip, Kuş Cenneti son dönemde burada yaşayan flamingolarla, nesli küresel ölçekte tehlike altında olan tepeli pelikanlarla, yaban kedisi, domuzu ve tilkisi ile değil kuruyan su havzası ile anılır oldu. Gediz Deltası ekolojik yanıyla da, Ramsar Alanı, 1. Derece Doğal Sit Alanı ve Yaban Hayatını Koruma gibi ulusal ve uluslararası birden fazla koruma statüsüne sahip.

KUŞ CENNETİNE ADANAN 38 YILLIK AKADEMİK KARİYER

İzmir Kuş Cenneti’nde yaşanan gelişmeleri sosyal medya hesabından kamuoyuna taşıyan ise Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü emekli Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Sıkı oldu. İzmir Kuş Cenneti’nin tatlı su ortamı olan “Uçak Tavası” kurumuş ve tuzla kaplanmış halini kamuoyuyla paylaşınca durum gözler önüne serilmiş oldu. Prof. Dr. Mehmet Sıkı, Akademi hayatının 38 yılını adadığı Kuş Cenneti’nin geldiği son durumu kamuoyuna, en çokta Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’ne duyurmaya çalışıyor. Sıkı, yılların emeğiyle baktığı Gediz Deltası’ndan bugün sorumlu olanlara içi burkularak soruyor, “Bu alanı ihya mı yoksa imha mı ettiniz?” Bu soruyu sorarken bile akademik inceliğini elden bırakmadan “saygılarımla” demeyi ihmal etmiyor.

“BENİM DEĞİL FLAMİNGOLARIN ÇIĞLIĞI”

Evrensel Web TV’de yayınlanan Smyrna’dan İzmir’e Kentin Gündemi programının konuğu olan Prof. Dr. Mehmet Sıkı ile programı flamingoları ürkütmeden, rüzgârın sesini bastırmayan fısıltı ile konuşarak yaptık. Sıkı, Kuş cennetinden söz ederken, “iki çocuğum var üçüncüsü Kuş Cenneti” sözleri onun buraya adanmış hayatının adeta kısa bir özetiydi.

Sıkı, Kuş Cenneti’ndeki su havzalarının korunmasına değinirken Milli Parklar Genel Müdürlüğünün DSİ ile yaptığı su kaynaklarının korunmasını protokolünü tek taraflı olarak feshetmesini, biraz sitemkâr, birazda öfkeli anlatıyor. Sıkı çocuğundan söz eder gibi aynı yıllarca öğrencilerine anlattığı gibi bıkmadan usanmadan anlatıyor. Kuş Cenneti’nin bugün geldiği noktayı daha önceden söylediğini ifade eden Sıkı, “Kuşlar için hayati önlem taşıyan sazlıklar kurudu. Bu çığlık sadece benim değil, flamingoların, tepeli pelikanların, göç yollarını kullanan elli bin kuşun çığlığıdır” diyor.

KUŞ CENNETİ NASIL KURTULUR?

Prof. Dr. Mehmet Sıkı Hoca’ya, onunda sıkça gündeme getirdiği ve umutlandığı soruyu soruyorum, “Kuş Cenneti nasıl kurtulup eski günlerine döner?” Hoca’nın gözleri parlıyor ve 27 Aralık 2002 tarihinde kurdukları, 2003 yılında da Resmi Gazete’de karara bağlanan merkezi İzmir Valiliği olan İzmir Kuş Cenneti’ni Koruma ve Geliştirme Birliği’ni (İZKUŞ) anlatıyor. Çalışmalarını anlatıyor ta ki, 2017 yılında Orman Su İşleri Bakanlığı’nın, İZKUŞ ile olan protokolünü feshini anlatıyor. Soruyorum, “İZKUŞ ne oldu?” Sıkı anlatıyor, “Kâğıt üzerinde devam ediyor. İZKUŞ’un korumasındayken İzmir Kuş Cenneti, hak ettiği önemi görüyordu. İZKUŞ üyesi olan belediyelerle çok sıkı çalışıyorduk. 

İzmir Büyükşehir Belediyesi çalışmalarla yakından katılıyordu. Büyükşehir Belediyesi’nin dışında, Karşıyaka, Çiğli, Menemen ve Foça Belediyeleri İZKUŞ’a yıllık gelirlerinin binde birini veriyordu. Çevre belediyeler bunu çok görünce daha sonra binde yarıma düşürülmüştü. Bunu da Büyükşehir belediyesi karşılamaya başlamıştı” diyor.

Kuş Cenneti’nin bugününü soruyorum. Sıkı, “Geçtiğimiz günlerde sazlıkların yandığını öğrendim. Bunun üzerine tilkiler Gediz Ova’sına kaçmış” diye ekliyor. “İZKUŞ, ne yapmalı?” diyorum. Sıkı, belediyelerden umutlu, bunu çok net ifade ederek sözlerine devam ediyor, “Cennet elden gidiyor. Belediye Başkanlarımız geç kalmadan müdahale etmeliler.”

İZMİR KUŞ CENNETİ İMARA MI AÇILIYOR?

Ülkemizin dört bir yanında yaşanan doğa talanı aklımıza bildik soruları getiriyor. İzmir Kuş Cenneti’nin tamamı 1. derecede doğal SİT alanı olmasına rağmen yaşanan yapılaşma aklımıza “Kuş Cenneti imara açılır mı?” sorusunu sormamıza neden oluyor. Sıkı, bunun mümkün olduğunu bir gecede daha önceden Seyfe Gölü ve Sultan Sazlığı’nın kaldırılmış, mahkeme kararıyla statülerin geri alındığını söyledi.

“CUMHURBAŞKANI’NA YAZDIM YANIT YOK!”

İzmir Kuş Cenneti ile ilgili sorunları Recep Tayyip Erdoğan’a, Başbakan olduğu dönemde de Cumhurbaşkanı olduğu dönemde ulaştırmaya çalıştığını dile getiren Sıkı, “7 Haziran 2017 tarihinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a bir kez de resmi yazı yazdım. Bu yazımda yine İzmir Kuş Cenneti’nin sorunlarını aktararak, buranın Milli Park İlan edilmesini istedim” diye anlatırken ben merakla geri ‘döndü mü’ diyorum. Sıkı, “Beklediğim cevap 5 Temmuz 2017 yılında Orman ve Su İşleri Genel Müdürlüğü’nden geldi. Kısaca İZKUŞ ile Bakanlığın arasındaki işbirliği protokolün yenilenmediği ve statüsünün Bakanlık tarafından korunacağı yazıyordu” diyerek cevap verdi.   

Biz şanslıydık size bu hafta programı flamingoların çığlıkları arasında sunduk, İzmirliler bu çığlıkları duymazsa daha çok kuş cenneti kaybedecek gibi görünüyor.

38 YILIN ÜRÜNÜ KİTAP

Sıkı’nın Gediz Deltası’ndaki Kuş Cennetini anlattığı kitap Haziran 2020’de “Gediz Deltası’ndaki İzmir Kuş Cenneti’ni Yaşatma Mücadelesi” adıyla yayınlandı. 38 yılın emeğinin satırlara döküldüğü kitap İzmir Kuş Cenneti’ne verilen emeği anlatıyor.

Ramis Sağlam / Evrensel