Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) 47. Dönem Yönetim Kurulu, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın 2021 yılı bütçesine yönelik basın açıklaması yaptı. 

Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) 47. Dönem Yönetim Kurulu, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın 2021 yılı bütçesine yönelik basın açıklaması yaptı. Bütçedeki çelişkiler ve gerçekçi olmayan hedeflere dikkat çekilen açıklamada, “şirket değil, halk odaklı; tüketimi değil, verimlilik ve tasarrufu teşvik eden bir bütçe” olması gerektiği vurgulandı.

“Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın 2021 Yılı Bütçe Teklifi, hayaller ve israf üzerine düzenlenmiştir” diyen EMO‘nun basın açıklaması şöyle:

ŞİRKET DEĞİL, HALK ODAKLI; TÜKETİMİ DEĞİL, VERİMLİLİK ve TASARRUFU TEŞVİK EDEN BÜTÇE İSTİYORUZ

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından hazırlanan 2021 Yılı Bütçe Teklifi “Enerji Arz Güvenliği, Verimliliği ve Enerji Piyasası” alt programlarını kapsayan bir çerçevede oluşturulmuştur.

Enerji Verimliliğinde Hayal Hedeflere Yelken Açıldı

Alt Programın “Enerji Verimliliği” başlıklı bölümünde “Performans Göstergeleri” tablosunun 1. satırında 2019 yılında 0,12 TEP (Ton Eşdeğer Petrol)/1000 dolar olarak gerçekleştiği belirtilen birincil enerji yoğunluğunun 2021 yılı için 0,11 TEP/1000 dolar olarak hedeflendiği, 2023 yılı için de 0,10 olarak tahmin edildiği yer almaktadır.

Tablonun 4. satırında ise 2019 yılında 1,75 TEP olan kişi başı enerji tüketiminin 2020 yılı için gerçekleşme tahmininin 1,87 TEP olduğu, 2023 yılında 2,01 TEP`e yükseleceği tahmin edilmektedir. Bir taraftan enerji verimliliği uygulamaları ile enerji yoğunluğunun düşürülmesi hedeflenirken diğer taraftan kişi başına birincil enerji tüketiminin artıyor olması çelişki oluşturmaktadır.

Aynı tablonun 5. satırında 2019 yılında 3.648 KWh olarak gerçekleşen “kişi başı yıllık elektrik enerjisi tüketimi” için 2020 yılı gerçekleşme tahmini 3.929 KWh olarak yer almıştır. 3.929 KWh olarak öngörülen bu değerin karşılığı 2020 yılında en iyimser tahmin ile 330 Milyar KWh elektrik tüketimi demektir ki bu da 2019 yılı tüketimine göre neredeyse %9-10 büyüme demektir. Elbetteki hayallere sınır koyamayız. Fakat hayaller üzerine inşa edilen bütçeler ile kendimizi kandırmaktan da öteye geçmemiz mümkün değildir.

Genel aydınlatma tesislerinde enerji verimliliği sağlayan LED armatürlerin şu ana kadar hiç kullanılmamasının ve ülkemizde yaklaşık 8 milyon armatürün 2023`e kadar sadece yüzde 10`unda iyileştirme yapılmasının hedeflenmesi iktidarın enerji verimliliğine bakış açısını ortaya koymaktadır.

Arz Güvenliğinde Atıl Kapasite ile Kaynak İsrafı Oluştu

Elektrik enerjisine arz güvenliği açısından bakıldığında, halen mevcut 93.919 MW kurulu güce karşılık bilinen saatlik maksimum talep 49.556 MW`tır. Kurulu güç ile saatlik maksimum talep arasındaki 44.363 MW`lık farkın bir kısmını sıcak yedek kapasite olarak değerlendirdiğimizde minimum 30.000 MW gibi gücün atıl kapasite konumunda arz fazlası olduğunu ifade etmek mümkündür. Kaldı ki EPDK`dan lisans almış inşa halinde olan üretim tesislerinin güçlerinin de mevcut kurulu güce ilave edilmesiyle birlikte atıl kapasite konumundaki arz fazlası güç miktarı da artacaktır.

Kapasite Mekanizması Üretim Şirketlerine Kaynak Aktarmanın Masaüstü Kısa Yolu Oldu

Mevcut kurulu güç içinde önemli ölçüde arz fazlası olmasına rağmen; arz sorununa karşın tedbir almak amacıyla uygulanması gereken Kapasite Mekanizması, üretim şirketlerine kaynak aktarmanın yolu olarak kullanılmaktadır. Üretim şirketlerine yapılan ve tüketici tarifelerine de yansıyan ödemeler 2018 yılında 1,4 Milyar TL, 2019 yılında 2,0 Milyar TL ve 2020 yılının Eylül ayı itibarıyla 1,59 Milyar TL olmuştur. Arz fazlalığı söz konusu iken; arz güvenliği alt başlıklı programın “Performans Göstergeleri” tablosunun 9. satırında yer alan “Yerli kömür santralleri kurulu gücü”nün 2023 yılı için yaklaşık 3.347 MW artırılmasını anlamak mümkün değildir. Bu konu 2021 Bütçe Teklifi içinde yer alan “İklim Değişikliği ile Mücadele ve Uyum” başlıklı program ile de çelişki oluşturmaktadır.

Ayrıca, teknolojisinden imalatına ve işletme sürecindeki yakıt çubukları ile her yönüyle ithal kimlik taşıyan nükleer santral üretimlerinin elektrik enerjisi üretiminde dışa bağımlılıktan kurtuluş reçetesi olarak sunulması ve gerek üretim aşamasında gerekse üretim dışı kaldığında taşıdığı riskler çözümlenebilmiş değilken halen nükleer santrallarda ısrarcı olunması da anlaşılır değildir.

Enerji Verimliliği Nerede, Dağıtımda Kayıp/Kaçak Tüketim Nerede?

25.12.2010 tarih 27796 sayılı Resmi Gazete`de yayımlanan EPDK Kurul Kararında, elektrik dağıtım bölgeleri için 2011-2015 yıllarını kapsayan ikinci uygulama dönemine yönelik Kayıp Kaçak Hedefi (KKH) Oranları belirlenmiş ve EPDK`nın bu oranları konu alan 07.12.2011 tarihli “Kayıp Kaçak Bedeline İlişkin Duyuru”sunda 2015 yılı için ülke genelinde hedeflenen kayıp kaçak hedefi oranı yüzde 10 olarak verilmiştir.

Enerji Arz Güvenliği” başlıklı programının “Alt Program Performans Göstergeleri” tablosunda “5-Elektrik dağıtımındaki teknik ve teknik olmayan kayıp oranı” 2020 yılı sonu için yüzde 10,6 olarak yer almaktadır. Dağıtım şirketlerinin özelleştirilmesi için gerekçe olarak öne sürülen kayıp/kaçak oranlarının düşeceği iddiası da gerçekleşmemiş ve 2020 yılı sonu için ancak 2015 yılı hedefinin üzerinde bir beklentiye girilebilmiştir. Böylelikle özelleştirme gerekçelerinde de kocaman bir yalan ortaya çıkmıştır.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı`nın 2021 Yılı Bütçe Teklifinde, TBMM çatısı altında halkımız adına sorumluluk üstlenmiş olan tüm milletvekillerini, kamusal ve toplumsal yararları önceleyen, şirketlerin değil halkın çıkarını koruyan enerji politikalarına yönelmiş bir anlayışla hareket etmeye çağırıyoruz.

ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI 47. DÖNEM YÖNETİM KURULU

Kaynak: EMO