CHP Doğa Hakları Genel Başkan Yardımcılığı, 2020 Mart ayı doğa hakları ihlali raporunu yayınladı. Raporda koronavirüs salgının doğanın talanını durdurmadığı dile getirilirken, iktidarın ve şirketlerin krizi fırsata çevirmeye çalıştığı dile getirildi.

VİRÜS MADEN, İNŞAAT VE ENERJİ SEKTÖRÜNÜ DURDURAMADI

Raporda, koronavirüs tedbirleri kapsamında birçok iş alanı durma noktasına gelirken, alınan tedbirlerin maden, enerji ve inşaat sektörlerinde uygulama alanı bulamadığına vurgu yapıldı.

“Korona doğa hakları ihlallerini durdurmadı” başlığında Kanal İstanbul ihalesi, Bursa Yenişehir Kirazlıyayla, Artvin Cerattepe, Yusufeli gibi yerlerde maden ve enerji firmalarının inşaat çalışmalarını özellikle hızlandırdıkları belirtildi.

Raporda Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın koronayla ilgili önlemlerin alınmaya başlandığı 13 Mart 2020 tarihi itibarıyla 20 adet “ÇED Olumlu” kararı verdiğine dikkat çekilirken, Bakanlığın, 2020 yılı mart ayı içerisinde toplam 37 adet proje için “ÇED Olumlu” kararı verdiğinin altı çizildi.

2020 yılı Mart ayında “ÇED Olumlu” kararı verilen projelerden birisi de solunum yolu hastalıklarının yoğun olarak görüldüğü hali hazırda 2 termik santralin çalıştığı Afşin’e yapılacak 3. termik santrali oldu.

MART AYINDAN RAPORLANAN BAZI DOĞA HAKKI İHLALLERİ

Mart ayı doğa hakları ihlalleri ile ilgili raporda yer alan bazı başlıklar şunlar:

• Çanakkale Kumarlar köyünde baraj inşa etmek isteyen Doğu Biga Madencilik isimli şirket, köylülere mera alanlarını boşaltmaları için baskı yaptığı iddia ediliyor.
• Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın memleketi Rize Güneysu Gürgen köyünde halkın tepkisine rağmen HES projesini yürüten şirket, koronavirüs gündemini fırsat bilerek çalışmalarını hızlandırdı.
• Artvin’deki maden ve HES çalışmaları devam ediyor. Cengiz Holding’e ait Eti Bakır’ın işlettiği Artvin Cerattepe ve Murgul’daki maden sahalarında faaliyete ara verilmedi. Artvin Yusufeli’nde ise, ilçe halkının itiraz ettiği HES projesiyle ilgili çalışmalara başlanıldı.
• Bursa’nın Yenişehir ilçesi Kirazlıyayla mevkiinde faaliyet gösteren Lübnanlı maden şirketi, koronavirüs salgını dolayısıyla insanların evde kalmasını fırsat bilerek kapasite artırımı için ağaç kesimi yaptı. Ağaç kesimine bölgede bulunan köylüler karşı çıktı.
• 16 Mart’ta yayınlanan yönetmelik değişikliği ile koruma altındaki doğal alanların yapılaşmaya ve yüksek yoğunluklu faaliyetlere açılması maksadı taşıyor.
• Çıtlık ve Gökova Ahalisi, korona önlemleri nedeniyle yurttaşların evlerine kapanmalarını fırsat olarak değerlendirilerek ormanda kesim işlemlerinin yapılmasını protesto etti.
• EÜAŞ International ICC, İngiliz şirketi Rolls-Royce ile kompakt nükleer güç santrallerinin teknik, ekonomik ve hukuki uygulanabilirliği ile birlikte üretim imkânlarını değerlendirmek üzere bir mutabakat zaptı imzaladı.
• Salda’da inşaata başlandı. Millet Bahçesi ihalesini alan firma, inşaat faaliyetlerine başladı.
• Ulukışla’da tarlalarda siyanür sızıntısı var. Tepeköy’de, Gümüştaş isimli maden firmasına ait atık havuzundan sızan siyanür komşu taşınmazlarda yüzeye çıktı.
• UNESCO tarafından dünya mirası kabul edilen Hevsel Bahçeleri, Diyarbakır Sur’ları ile Dicle Nehri arasındaki bir bölgede yer alıyor. Kültürel bir miras olan bu alan, millet bahçesine dönüştürülmek isteniyor.
• Cumhurbaşkanı kararıyla, Adana’dan 9, Artvin’de 1, Bolu’da 3, Erzurum’da 7 bölge (toplamda 14 bin dönümlük alan) ‘yayla alanı’ olmaktan çıkarıldı.
• Ilısu Barajının su toplaması sonucunda, 40 köyün bütünüyle sular altında kalırken, 60 köyde de evlerin ve tarım arazilerinin büyük bir bölümünün suya gömüldü.
• Ankara’da çuvala konmuş 20 köpek ölü bulundu. Köpeklerden bazılarının patilerinde damar yolu açmak için kullanılan intraket olduğu belirlendi.
• 24 Mart günlü Resmi Gazetede, “Yer Altı Maden İşletmelerinde Meydan Gelen Maliyet Artışlarının Karşılanması Amacıyla Destek Verilmesine İlişkin Karar” yayımlandı. Bu karara göre, 12 Haziran 2019 ve 31 Aralık 2020 tarih aralığını kapsayan döneme ilişkin yeraltı maden işletmelerinde doğan zararların karşılanması amacıyla maden işleten kişilere ve çalışanlara destek verilecek.
• Endüstriyel tarımda kullanılan pestisitler, başta anne karnındaki bebekler ve çocuklar olmak üzere, insan sağlığını tehdit ediyor.
• Mersin’de doğayı kirleteceği iddiasıyla büyük tepkiye neden olmasına rağmen yapılmak istenen polipropilen tesisi için Toros Tarım AŞ’nin olduğu bölge Özel Endüstri Bölgesi ilan edildi.

DERT BÜYÜK: RANT!

Rapor hakkında konuşan CHP Doğa Haklarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Gülizar Biçer Karaca, “Korona sürecinin tüm dünyada sağlıklı kır ve kent yaşamına, adil-şeffaf ülke yönetimine, su güvenliğine, gıda egemenliğine, tüketici alışkanlıklarının değiştirilmesine, insan eliyle doğaya verilen zararlara son verilmesi gerektiğine dair tartışmalara yol açtı. Türkiye’de ise halkın bir engel olarak gören enerji-maden-inşaat lobileri “krizi fırsata çevirme” mantığıyla toplumsal muhalefetten uzak rantlarını büyütme derdine düştü” dedi.

ÖNLEMLER VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Mart ayındaki ihlaller üzerinden, korona tedbirleri kapsamında maden-enerji ve inşaat sektöründe de tedbirler alınması gerektiğini vurgulayan CHP Genel Başkan Yardımcısı Gülizar Biçer Karaca şunları vurguladı:

• Maden faaliyetlerinin durdurulması, maden alanında ruhsatlandırma işlemlerinin askıya alınması,  
• Solunum yolu hastalıklarına neden olan slikoz, kömür, termik santral vb. alanlarda faaliyet yürüten işletme ve tesislerin çalışmalarına ara vermeleri, işçilerini ücretli olarak izne ayırmaları
• Solunum yolu hastalıklarının yoğun olarak yaşandığı Çanakkale Çan, Muğla Yatağan, İzmir Aliağa, Kocaeli Dilovası, Kahramanmaraş Afşin Elbistan gibi yerlerde, bu tesislerde çalışan işçiler ile bu bölgelerde yaşayan yurttaşların sağlık durumlarının izlenmesi adına tanı ve tedavi hizmetlerinin geliştirilmesine ilişkin acil eylem planları yapılması
• Tüm kamu kurum ve kuruluşlarının enerji ve maden başta olmak üzere hava, su, toprak kirlenmesine yol açabilen sektörlere yönelik firmalara  tesis edilecek işlemlerin ve ihalelerin askıya alınması gerekir.