Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği Balıkesir’deki maden ocaklarını ÇED raporlarıyla birlikte listeledi. İncelemeye göre Balıkesir maden ocaklarının sahasına dönüştüğü görülüyor.

Balıkesir‘in hemen hemen tüm ilçelerinde çeşitli madencilik projeleri bulunuyor. Özellikle Balya, İvrindi, Havran, Sındırgı ve Dursunbey bu projelerden çokça nasibini almış ilçelerden. Bu projelerin arasında metalik madencilik, taş ocakları, mermer ocakları, kömür ocakları da yer alıyor.

Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği tarafından yapılan açıklamada, işletme ruhsatı almış ve Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) sürecinden geçmiş ya da geçmekte olan projelerin dışında henüz Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın ECED duyuru sistemine yansımamış, ihale ya da arama aşamasında da bir sürü projenin yer aldığı belirtildi.

‘Maden şirketlerinin izlediği ÇED süreci gerçek bilgileri kamuoyundan gizliyor’

Söz konusu bilgilerin bir kısmına ilişkin harita bilgileri TEMA’nın Kazdağları Madencilik Raporu’nda yer alıyor. Ancak ÇED yönetmeliğinde 2018’de yapılan değişiklik ile sondajlı arama faaliyetleri ÇED süreci dışına çıkartıldığı için arama aşamasında olan projeler hakkında bilgi edinilemiyor. Bu durumda projeler ancak işletme aşamasına geçip ÇED başvurusu yapıldığında ECED duyuru sisteminden takip edilebiliyor. Dernek tarafından konuya ilişkin olarak yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:

“Tüm projeleri bir arada görebilmek için acilen Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’ndan Balıkesir‘in maden projeleri ile ilgili hem ihalelik alanların hem de arama ve işletme ruhsat bilgileri ve koordinatlı haritalarının temin edilerek bir haritaya işlenmesi gerekmektedir. Yüksek fiyatlarla satılan bu bilgilerin STK’lar tarafından temini mümkün değildir.”

Yerel yönetimler ve bölgenin zehirlenmemesini isteyen tarım ve turizm sektör örgütlerinin bu konuda destek olması gerektiğinin bildirildiği açıklamada “Hemen hemen tüm maden şirketlerinin izlediği ÇED süreci de gerçek bilgileri kamuoyundan gizlemeye yöneliktir. Şöyle ki; Şirketler bir an önce alana girebilmek, yerleşmek ve işletme izni almak için feldspat, kuvars, halloysit vb madenleri çıkartacaklarını söyleyerek ve ÇED alanını da 25 hektar altında göstererek ÇED başvurularını yapmakta ve uzun uzadıya ÇED Raporları ile uğraşmadan, proje tanıtım dosyası hazırlayarak ‘ÇED Gerekli Değildir’ kararı almaktadır” denildi.

“İşletme iznini alıp alana yerleşip bu sürede arama faaliyetlerine de devam edip gerçek fizibilitelerini hazırladıktan sonra gerçek niyetlerini yine aşamalı olarak ortaya koymaktalar” ifadelerinin kullanıldığı açıklamada “Projede ‘zenginleştirme tesisi ve atık tesisi’ yapma kararları varsa bile kamuoyunun siyanür vb konusundaki hassasiyeti nedeniyle önce yalnızca küçük bir alan için ‘maden ocağı’ projesi olarak başvurularını yapmakta, ardından ‘kapasite artışı’, ardından da ‘zenginleştirme tesisi ve atık havuzu’ için ayrı ayrı ÇED süreçleri başlatmaktalar” sözlerine yer verildi.

‘Geri dönüşü asla olamayacak ekolojik bir yıkım’

ÇED süreci devam eden CVK Sarıalan Altın Madeni Projesi‘ne de değinilen açıklamada, projenin ÇED süreci izlendiğinde tam da bu şekilde bir seyirin izlendiği belirtildi ve şunlar aktarıldı:

“Projelerle tek tek uğraşmak ve gerektiğinde ayrı ayrı dava etmek de artık STK’ların zaman ve ekonomik olarak kapasitelerini aşmaktadır. Balya’nın durumu ortada iken bir bölge için bunca proje bölgenin geri dönüşü mümkün olmayan ekolojik yıkımı anlamına gelmektedir.”

Balıkesir için hem maden hem de enerji yatırım ve projelerinin bölgeye etkisinin kümülatif-toplam etkisinin gözetilmesinin gerektiğinin ifade edildiği açıklamada, tüm bu projelerin hem bölgenin tarım ve hayvancılığına, toprağa, orman ekosistemine, su kaynaklarına, ekolojik dengeye etkisinin ortaya çıkartılması için acilen “Stratejik Çevresel Değerlendirilme”nin yapılması gerektiğinin altı çizildi.

Bölgedeki metalik madencilik projelerinden işletme ruhsatı aşamasındaki yalnızca altın, kurşun, gümüş, çinko, bakır projelerinin listelenmiş olduğunun ancak manganez, antimuan, krom, feldspat vb projelerin dahil edilmediğinin ifade edildiği açıklamada “Ayrıca arama aşamasında veya ihale aşamasındaki projeler de listede yer almamaktadır. Listenin bu hali bile durumun ne kadar vahim olduğunu ortaya koymaktadır” denildi. Açıklamada bölgede faaliyet gösteren projeler şöyle listelendi:

HAVRAN

1. Halılar Altın Madeni Projesi: Önce “açık ocak” ve daha sonra “patlatmali açık ocak” ÇED başvuruları yapıldı, ‘ÇED Gerekli Değildir’ kararı aldı. ‘Patlatmalı Açık Ocak’ projesi dernek tarafından dava edildi ve kazanıldı. Danıştay kararı bozdu, dava yeniden görüldü, keşif yapıldı. Dernek bu kez de davayı kazandı ve onaylandı.
2. Büyükşapçı Altın Madeni Projesi: Önce “açık ocak” ve daha sonra “patlatmalı açık ocak” ÇED başvuruları yapıldı, ‘ÇED Gerekli Değildir’ kararı aldı. ‘Patlatmalı Açık Ocak’ projesi dernek tarafından dava edildi ve kazanıldı. Danıştay kararı bozdu, dava yeniden görüldü, keşif yapıldı. Dernek bu kez de davayı kazandı ve onaylandı.
3. Demirtepe Altın Madeni Projesi: İlk ÇED Süreci başlama: 02.10.2017 HKT: 11.10.2017 İkinci Başlama: 03.04.2019, Halkın katılımı: 18/04/2019 İDK: 03.07.2019 İlk ÇED sürecinde dernek itiraz etti ve proje durduruldu. 18.08.2020’de ÇED süreci yeniden başlatıldı, pandemi koşullarında halkın katılımı toplantısı yapıldı. Toplantıya dernek de katıldı. 07.04.2022’de İDK toplantısı yapıldı, toplantıya Dernek de katıldı ve itirazlarla 12 bin vatandaş itiraz dilekçelerini sundu ve ÇED süreci durduruldu.)
4. Eymir Köyü Altın Madeni Projesi: ÇED Süreci iki kez başlatıldı, ikincisi 11.06.2020’de, süreç devam ediyor.2
5. Ödoğu-Tepeoba Bakır ve Molibden Madeni: ÇED Olumlu: 20.11.2009…Rezerv bitti, proje durduruldu ve alan mevcut haliyle rehabilite edilmeden terk edildi.
6. Koza Altın İşletmeleri A.Ş.: Küçükköy Altın Madeni Kapasite artışı (ÇED Olumlu: 10.03.2009)
7. Koza Altın İşletmeleri A.Ş.: Çoraklıtepe Altın-Gümüş Madeni Açık Ocak İşletmeciliği (ÇED Olumlu: 15.11.2012)
8. CVK Madencilik: Karaaydın Kurşun Madeni Projesi (Kapasite artışı için ÇED Başlama: 09.07.2018, ÇED Olumlu kararı aldı. Maden Çalışıyor.)

İVRİNDİ

1. TÜMAD Burhaniye-İvrindi Altın Madeni (ÇED Olumlu: 11.08.2016. Maden Çalışıyor)
2. CVK Madencilik: Altın Madeni Projesi. Çevikler’den devir: ÇED süreci başlama:17.11.2016 ÇED Gerekli Değil: 23.08.2017, İkinci ÇED sürecinde halkın katılımı toplantısı ve İDK toplantısı yapıldı, toplantılara dernek katıldı. ÇED olumlu kararı aldı. Mimarlar Odası Balıkesir Şubesi dava etti. Dava kaybedildi. Danıştaya itiraz edildi. Dava devam ediyor. Zenginleştirme eklenerek yeniden ÇED süreci başlatıldı. Halkın katılımı toplantısı ve 1 Nisan 2022’de de İDK’sı yapıldı. Henüz ÇED kararı açıklanmadı.
3. Nesko Mad. Tic. ve San. A.Ş.: Bakır, Kurşun, Çinko: Çalışan madende yeni ÇED süreci başlatıldı ve projeye cevher zenginleştirme tesisi eklendi ve kapasite artışı yapıldı. Şimdi de atık depolama alanı ilavesi için ÇED süreci başlatıldı. İDK toplantısı 10.12.2019 tarihinde yapıldı.
4. Teck Madencilik San. Tic. A.Ş.– RN: 59750 Ruhsat Numaralı Sahada Altın Ocağı Patlayıcı Madde İlavesi. ÇED Süreci Başlama: 06.09.2018 -ÇED Gerekli Değil.26.09.2018)

BALYA

1. 1. Bahar Madencilik-Orhanlar Altın Madeni Projesi (Teck Madencilik’ten devir. 05.02.2019 ‘ÇED Gerekli Değildir’ kararı aldı, arama sondajları devam ediyor.)
2. Eczacıbaşı Kurşun Madeni (ÇED Olumlu: 13.09.2007 Yer altı ocağı İlave: Başlama: 25.10.2018 ÇED Gerekli Değil: 27.11.2018, şirket kapasite artışına giderek yeniden ÇED süreci başlattı. ÇED Olumlu aldı. Maden çalışıyor)
3. Dedeman Kurşun Madeni Projesi (ÇED Olumlu: 23.05.2011, Maden çalışıyor)
4. Eczacıbaşı Halloysit Projesi: ÇED Gerekli Değildir kararı verildi.11.01.2021. )
5. HB Madencilik Anonim Şirketi- 200701393 Ruhsat Numaralı Kurşun – Çinko Ocağı (ÇED Gerekli Değil. 10.02.2020.
6. Koza Altın İşletmeleri A.Ş.-Gökmusa Köyü Altın Madeni Projesi (ÇED Olumlu:12.09.2013

SINDIRGI

1. 1. Zenit Madencilik San. ve Tic. A.Ş. Altın Gümüş Zenginleştirme Tesisi Kapasite Arttırımı (ÇED Gerekli Değildir. Duyurusu: 31.08.2020, karar: 14.09.2020. 15 günde hemen karar verilmiş…)
2. Zenit Madencilik San. ve Tic. A.Ş.- Altın Gümüş Zenginleştirme Tesisi Kapasite Arttırımı (ÇED Süreci Başladı. 23.12.2020)
3. Zenit Madencilik San. ve Tic. A.Ş. – Kızıltepe Altın ve Gümüş Madeni İşletmesi Alan Artırımı (İlk ÇED Olumlu: 23.12.2013, ÇED Süreci Başlama:14.12.2017.ÇED Gerekli Değil-19.12.2019)

DURSUNBEY

1. 1. 3S Madencilik Seramik İnşaat Madencilik Seramik İnşaat Nakliyat Dış. Tic. A.Ş. – RN: 200702692 Altın- Gümüş Maden Ocağı Kapasite Artışı (ÇED S. Başlama Tarihi: 17.09.2019 ÇED Nihai kararı-08.01.2021)
2. 3S Madencilik Seramik İnşaat Madencilik Seramik İnşaat Nakliyat Dış. Tic. A.Ş. – RN.20062509 Ruhsat Nolu Altın- Gümüş Ocağı -(ÇED Gerekli Değildir. Karar: 21.12.2020)
3. Aksu Mad. San. Elekt. Ürt. Tic. A.Ş.- Aşağımusalar Kurşun-Çinko-Bakır Madeni İşletmesi ve Zenginleştirme Tesisi  (ÇED Olumlu:21.07.2009)

GÖNEN

1. Santral Madencilik A.Ş.: ER:3246881 ve ER: 3283125 Numaralı IV. Grup (Kurşun-Çinko-Bakır) Maden Ocağı. Başlama: 20.01.2020 ÇED Gerekli Değildir. 18.06.2020. Proje dava edildi. Dava Kazanıldı.

AYVALIK

1. Bilfer Madencilik ve Turizm A.Ş.: Ayvalık Bilfer Maden Atıkları Düzenli Depolama Tesisi (ÇED Olumlu: 5.02.2008, İlave tesis: ÇED Başlama: 12.09.2019, ÇED Olumlu: 26.11.2020. Proje dava edildi. Kaybedildi. Danıştaya itiraz edildi. Devam ediyor. )
2. Densan Madencilik San. ve Tic. A.Ş.: ER:3361056 VE ER:3371984 Numaralı sahalarda denizde demir cevheri (Manyetit) arama ve çıkarma. (İlk başvuru: 01.11.2017, gerekli kararı, ÇED Süreci Başlama: 17.09.2018, HKT:18.09.2018, Toplantıya katıldık. IDK: 01.07.2020. ÇED süreci durduruldu.

GÖMEÇ

1. Uludoru Madencilik San.ve Tic.A.Ş.-IV.Grup Maden Ocağı.( ÇED Süreci Başlama:17.07.2017 ÇED Gerekli Değil: 31.07.2017)
2. Koza Altın İşletmeleri A.Ş.- Kuruşlar Altın Madeni: ÇED Olumlu: 7.02.2013

BİGADİÇ

1. Polimetal Madencilik San. ve Tic. A.Ş.- Gediktepe Polimetalik (Cu, Zn, Pb, Fes2, Ag, Au) madeni açık ocak işletmesi kapasite artışı , yığın liçi ve merril crowe tesisi, flotasyon tesisi ve atık depolama tesisi (ÇED Olumlu 1.07.2016)

KARESİ

1. 3S Madencilik Seramik İnşaat Nakliyat Dış Tic. A.Ş. – RN.200705031 Ruhsat nolu sahaya ait gümüş- kurşun-çinko maden ocağı (ÇED Gerekli Değildir. 16.10.2020)

BALIKESİR MERKEZ

Koza Altın İşletmeleri A.Ş. Merkez İlçesi, Yaylacık Köyü Altın Madeni Projesi (ÇED Olumlu: 13.04.2011).

Yeşil Gazete