2019 yılı küresel ısınmanın neden olduğu iklim değişiminden kaynaklanan bazı doğa olaylarının daha sıklıkla ve daha da vahim düzeyde yaşanan yıllardan biri oldu.

Yıl içinde yaşanan bazı büyük doğa olayları küresel ısınma ve iklim krizi konusunda daha ciddi ve daha önemli adımlar atılmasının gerekliliğini de ortaya net olarak koyacak özellikte. İşte bunlardan 10 tanesi:

1: Kutup ayısı istilası yaşandı

Bu yılın başlarında, 52 aç kutup ayısı, Rus Arktik takımadalarından birinde, küçük bir çalışma yerleşim yeri işgal ederek kasabada korku yarattı.

Kış aylarında kutup ayılarının fok avlamak için kuzey Rusya kıyılarına geldiğini biliyoruz. Ancak bu kez küresel ısınmadan kaynaklanan deniz buzu incelmesi, ayıları iç kısımda yiyecek arayışına sürükleyerek insanların yerleşim yerlerine kadar ilerlemelerine neden oldu.

Kasabanın çöp kutularındaki ve çöp sahalarındaki yenilebilir atıkların çekiciliği, ayıların daha kuzeye göç etmesini engelledi ve bölge yetkililerini olağanüstü hal ilan etmek durumunda bıraktı.

2: Karbondioksit oranları rekor seviyelere ulaştı

Bu yıl biliminsanları, atmosferde 800.000 yıldır olduğundan daha fazla karbondioksit ölçtüler. Bu da türümüzün geliştiği zamandan beri karbondioksit seviyelerinin bu kadar yüksek olmadığı anlamına geliyor.

Mayıs 2019’da, Hawaii’deki Mauna Loa Gözlemevi’nde Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi (NOAA) tarafından ölçülen rakamlara göre, sera gazı seviyeleri milyonda 415 parçaya (ppm) ulaştı.

NASA’nın verilerine göre buz çağları sırasında atmosferdeki karbondioksit seviyeleri 200 ppm civarındaydı. Buzullar arası dönemde bu sayı 280 ppm’e yükseldi. İnsanlar fosil yakıtları yakıyor ve karbondioksit ve diğer sera gazlarının salınmasına neden oluyor. Bunun sonucu olarak da havada her yıl yaklaşık 3 ppm daha fazla karbondioksit ölçülüyor.

3: Arktik permafrost hızla yok olmaya başladı

Bu yıl, Kuzey Kutbu’nda, bilim adamlarının en az 70 yıl boyunca daha donmuş olarak kalmasını beklediği permafrost katmanlarının şimdiden çözülmeye başladığını öğrendik. Bir zamanlar donmuş olan yüzey şimdi erimiş buzulların yarattığı havuzlarla delikli İsviçre peynirlerini andırıyor.

Bu durum şok edici bir haberdi çünkü iklim uzmanları, hava sıcaklıklarının en erken 2090 yılına kadar donmuş zemini eritecek kadar sıcak olmayacağını tahmin etmişlerdi. Şimdi ise, araştırmacılar daha yüksek yaz sıcaklıklarının, düşük seviyelerde yalıtım sağlayan bitki örtüsünün ve yüzeye yakın öğütülmüş buzun bulunmasının olağanüstü hızlı ve derin çözülmeye katkıda bulunduğuna inanıyorlar.

4: Bu yaz Alaska New York’tan daha sıcaktı

Bu yıl, kaydedilen tarihte ilk kez, Anchorage, Alaska’da sıcaklık 32 dereceye ulaştı. 4 Temmuz’da kaydedilen bunaltıcı sıcaklık, Kuzey Kutup Dairesi’nden sadece 595 kilometre uzaklıkta olan, normalde karla kaplı şehrin New York’tan daha sıcak olduğu anlamına geliyordu.

Aynı şehirde ölçülen bir önceki rekor sıcaklık, 14 Haziran 1969’da 29 derece olarak kaydedilmişti.

5: Arktik yangınları uzaydan görülecek kadar büyüdü

Rusya’nın büyük alanlarını yakan yangınlar geçen yaz o kadar çok duman üretti ki dumanlar uzaydan görülebiliyordu. NASA’nın Dünya Gözlemevi, temmuz ayı sonunda Kuzey Kutbu’nda yanan 100’den fazla orman yangınına ait görüntüler yayınladı.

Kuzey Kutbu, dünyanın diğer bölgelerinden daha hızlı ısınıyor ve yangınların orada gelişmesini kolaylaştırıyor. Dünya Gözlemevi’ne göre, en büyük yangınlar – muhtemelen yıldırımla tutuşan alevler – Irkutsk, Krasnoyarsk ve Buryatia bölgelerinde bulunuyordu ve birlikte, 1.295 kilometrekarelik bir alanın yanmasına neden oldular.

6: 200’den fazla ren geyiği açlıktan öldü

Bu yaz araştırmacılar Norveç’teki Svalbard adasında 200’den fazla ölü ren geyiği buldular. İklim değişikliği tipik olarak yedikleri bitkilere erişimi engellediği için hayvanlar açlıktan öldü.

İklim değişikliği Svalbard’a havanın ısınmasına neden oldu, bu da daha fazla yağmurla sonuçlandı. Aralık ayındaki yoğun yağmur yağdıktan sonra, yağış dondu ve “tundra buz kapakları”, ren geyiklerinin normal kış otlama meralarında bitki örtüsüne ulaşmasını engelleyen kalın bir buz tabakası oluşturdu ve ren geyikleri sonunda açlıktan öldü.

7: Temmuz şimdiye kadar kaydedilen en sıcak ay oldu

Temmuz 2019 gerçekten çok sıcaktı. Sıcaklık en az, haziran 2016’da kaydedilen en sıcak ay kadardı. Kayıtlar 2019’un tarihin en sıcak beş yılı arasında yer aldığını gösteriyor.

8: Grönland buz tabakasının yarısından fazlası eridi

Temmuz ayında Grönland’daki buz tabakasının 197 milyar tonluk kısmı eriyerek Atlantik Okyanusu’na aktı. Erimenin tavan yaptığı 31 Temmuz günü tam 10 milyar ton buz eriyerek okyanusa karıştı.

Bu erime, 2012 yılında Grönland’daki buz tabakasının yüzde 97’sinin okyanusa karışmasından beri görülen en büyük erime olarak kaydedildi. Buzulların yüzde 56’sı eridi ve sıcaklık 2012’deki sıcak hava dalgasının bile üzerinde rakamlara ulaştı. Yalnızca bu yıl temmuz ayındaki erime bile dünya çağında deniz suyu yüksekliklerinin 0,5 mm yükselmesine neden oldu.

9: Sıcaklıklar Eylül ayında da rekor seviyelere ulaştı

Eylül ayrıca rekor kıran en sıcak aylar listesine katıldı. Bu eylül, rekor sıcaklıkların 140 yıl önce kaydedilmeye başladığından beri gezegendeki en sıcak eylül ayı rekorunu egale etti ve Kuzey Amerika için şimdiye kadar kaydedilen en sıcak eylül oldu.

Ancak, alışılmadık bir sıcaklık yaşanan ay sadece eylül değildi; NOAA iklim raporuna göre 2019, şimdiye kadar kaydedilen ikinci en sıcak Ocak-Eylül periyodunu da gördü.

10: “Et yiyen” bakteriler yayılmaya başladı

Bu yıl bilim adamları, iklim değişikliği yüzünden okyanusta yaşayan “et yiyen” bakterilerin daha önce etkilenmemiş plaj sularına nasıl yayıldığını açıklayan bir rapor yayınladılar. Rapor yazarları, Delaware ve New Jersey arasında bulunan Delaware Körfezi’nden su veya deniz ürünlerine maruz kalan insanlarda beş ciddi et yiyen bakteriyel enfeksiyon vakası tanımladılar.

Bu tür enfeksiyonlar, vibrio vulnificus olarak adlandırılan hastalıktan sorumlu bakteri, Meksika Körfezi’ndeki gibi daha sıcak suları tercih ettiği için Delaware Körfezi’nde tarihsel olarak nadirdir.

Ancak araştırmacıların bulgularına göre iklim değişikliği nedeniyle ısınan okyanus suları vibrio vulnificus’un daha önce görülmediği yerlerde de ortaya çıkmasına neden olabilir.

Kaynak: Live Science