Aralarında İsveçli iklim aktivisti Greta Thunberg’in de olduğu 16 çocuk, küresel karbon emisyonunun yüzde 6,12’sine neden olan aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 5 ülkeye dava açıyor: “Karbon kirliliğine sebep olarak çocuk hakları ihlali yapıyorsunuz!”

Davayı kazanırlarsa iklim krizi, “çocuk hakları krizi” olarak ilan edilecek

21 çocuk ve gencin “iklim değişikliğine karşı harekete geçilmesi” talebiyle ABD hükümetine karşı 2015’te açtığı ancak bir süre sonra düşen davadan dört yıl sonra aralarında 16 yaşındaki İsveçli iklim aktivisti Greta Thunberg’in de olduğu 16 çocuk, Türkiye, Arjantin, Brezilya, Fransa ve Almanya’yı mahkemeye veriyor. Davayı kazanırlarsa iklim krizi, çocuk hakları krizi olarak ilan edilecek.

Gerekçe ise, “karbon kirliliğine neden olarak çocuk haklarının ihlal edilmesi”. Söz konusu beş ülke, dünyanın toplam karbon emisyonunun yüzde 6,12’sinin sebebi olarak gösteriliyor. Davada Brezilya’da Amazon ormanlarının büyük bir kısmını yok eden yangınlar, Türkiye’deki kömür santralleri gibi örnekler, iklim krizi tetikleyicisi olarak yer alıyor.

Eğer dava kazanılırsa Birleşmiş Milletler, iklim krizini “çocuk hakları krizi” olarak tanıyacak. Daha da önemlisi bu beş ülkenin, karbon emisyonunun sınırlandırılması hedefine ulaşmak için diğer ülkelerle birlikte çalışması mecbur kılınacak. 20 Eylül Cuma günü yapılan iklim grevi eyleminin ardından 23 Eylül Pazartesi günü yapılan başvuru, çocuk hakları konusundaki 18 uluslararası uzmanın oluşturduğu bir komite tarafından incelenecek.

Eğer komite, iklim değişikliğinin 16 müştekinin haklarını engellediğine karar verirse, bu beş ülke ya sözleşmeden çıkacak ya da iklim değişikliğine karşı radikal aksiyonlar almak durumunda bırakılacak.

Davaya konu beş ülkenin ortak özellikleri ise Üçüncü İhtiyari Protokol’e imza atan 51 ülke arasında yer almaları. Dolayısıyla bu protokol de, dünyanın herhangi bir yerindeki çocukların devletlere yönelik yasal yollara başvurmasını mümkün kılıyor.

Davayı gençler adına üstlenen uluslararası hukuk firması Hausfeld’den yapılan açıklamada, dünya devletlerinin Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi kapsamındaki çocuk haklarını ihlal ettikleri söylendi.

Çocuk Hakları Sözleşmesi, en fazla imzaya sahip insan hakları akdi

Bugüne kadarki en fazla imzaya sahip insan hakları akdi olan Çocuk Hakları Sözleşmesi, 1989’da imzalanmıştı. Sözleşme, yaşam, sağlık ve barış hakkı gibi vazgeçilemez ve devredilemez hakları içeriyor.

Bir yıl önce okula gitmeyerek İsveç Meclisi önünde başlattığı eylemi bugün yedi kıtaya yayılan Greta Thunberg, Birleşmiş Milletler İklim Zirvesi’nde yaptığı konuşmada şunları söylemişti:

“Benim burada olmamam gerek, okyanusun ötesinde okulda olmam gerek. Sizler ne cesaretle bizden umut bekliyorsunuz. Boş sözlerinizle çocukluğumu ve hayallerimi çaldınız. Ben yine de şanslı çocuklardan biriyim. İnsanlar ölüyor, ekosistemimiz çöküyor, kitlesel yok oluşla karşı karşıyayız ama siz sadece para ve ekonomik büyümelerinizden bahsediyorsunuz. Bu ne cüret!”

Selden kaçan, astıma yakalanan çocuklar…

Thunberg’in, Ağustos 2018’de “Her cuma okula gitmeyerek” başlattığı protestoya desteki 20 Eylül 2019 Cuma günü de dünyanın her yerinden yaklaşık 4 milyon çocuğa yayılmıştı.

Davanın taraflarından ve ABD’deki iklim hareketinin liderlerinden Alexandria Villaseñor, Earther’a verdiği röportajda geçen yıl Kaliforniya’da bir kamp ateşiyle patlak veren yangın sonrası protestolara katılma kararı aldığını söyledi.

O sırada bir aile ziyaretinde olduğunu söyleyen Villaseñor, seyahatini yarıda bırakrak Birleşmiş Milletler binası önünde 41 haftadır devam eden eylemini başlattığını aktardı.

17 yaşındaki Ayakha Melithafa ise büyüdüğü kent Cape Town’da uzun süren kuraklığın ardından gelen selden kaçtıklarını anlatırken 12 yaşındaki Debbie Adegbile, ülkesi Nijerya’da artan hava sıcaklığı nedeniyle astıma yakalandığını söyledi.

Su seviyesinin her yıl yükseldiği Pasifik Okyanusu karası Marshall Adaları’ndaki Ebeye’de yaşadığını söyleyen Ranton Anjain da “Bazen Ebeye Adası’nın tamamen battığı ve insanların boğulduğu gözümün önüne geliyor” dedi.

Yalnızca 323 bin metrekare büyüklüğündeki Ebeye Adası’nda çoğu 18 yaş altı 15 bin insan yaşıyor.

Papua Yeni Gine’nin kuzeyindeki Palau Cumhuriyeti’nde yaşayan Carlos Manual, açtıkları davayı duyurduğu basın toplantısında “Anılarımızın saklandığı evlerimiz okyanus tarafından yutuluyor. Şu an karşınızda duruyorum çünkü jenerasyonumu önemsiyorum” diye konuştu.

Kaynak: Independent