Türkiye’nin ikinci büyük gölü olan Tuz Gölü, küresel ısınıma ve bilinçsiz tarımsal sulama nedeniyle yüzde 30 küçüldü. Tuz Gölü’nün karşı karşıya olduğu tehlike hakkında bir haber ve video yayınlarken, bir dönem flamingo cenneti olan bölgeden de üzücü fotoğraflar paylaşıldı.

Türkiye’nin ikinci büyük gölü ve flamingo cenneti olan Tuz Gölü, kuraklık nedeniyle giderek küçülüyor. Yüzyıllardır gün batımı fotoğraflarının vazgeçilmez yeri olan Tuz Gölü, şimdilerde yerini çatlamış toprağa, kurumuş göl yatağına bırakmış durumda. Prof. Dr. Muazzez Çelik Karakaya, “Önlem alınmadığı takdirde 30 yıla kadar kaybedebiliriz” dedi.

BBC, EuroNews ve Associated Press’in haberlerine göre, Türkiye’nin tuz ihtiyacının yüzde 40’a yakın bir kısmının karşılandığı göl, tamamen kurumanın eşiğinde. Çekilen son görüntülerde, çatlamış ve kurumuş göl yatağına dağılmış çok sayıda ölmüş flamingo yavrusu dikkat çekiyor.

Konya, Ankara ve Aksaray sınırları içinde yer alan ve kapalı göl olma özelliği taşıyan Tuz Gölü, başta flamingolar olmak üzere yüzlerce kuşa ev sahipliği yapıyor. Türkiyenin tuz ihtiyacının da yarıdan fazlasını karşılayan göl, turizm açısında da önemli yerli tutuyor. 1600 kilometrekare yözölçüme sahip göl, Şereflikoçhisar’dan gelen Peçen Çayı ile Aksaray’dan gelen Melendiz Çayı ve çevresindeki diğer derelerden besleniyor. İklim değişikliği ve bölgedeki bilinçsiz tarımsal sulama nedeniyle Tuz Gölü her geçen gün kuruyup, küçülüyor.

YÜZDE 30 KÜÇÜLDÜ 

Tuz Gölü ile ilgili TÜBİTAK desteğiyle araştırmalar yapan Prof. Dr. Muazzez Çelik Karakaya, havzada 1700 metreye kadar inen sondajlar gerçekleştirip karşılaştırmalar yaptıklarını söyledi. Gölün daha önce Karapınar ve Ereğli’ye kadar uzandığını belirten Prof. Dr. Karakaya, ‘Jeolojik dönemde 5 ile 8 milyon yıl önce, Akdenizin bölgeye ilerlemesi ve bu ilerleyen deniz suyunun daha sonraki yükselmelerle hapsolması ve buharlaşma sonrasındaki deniz suyunun, bu tuz yataklarını ve devamında da soda yataklarını oluşturduğunu tespit ettik. Bu sonuçlarımız dört uluslararası dergide yayınlandı” dedi.

Prof. Dr. Karakaya, göldeki tuzun başta gıda, kimya sanayi ve tarım olmak üzere 30 alanda kullanıldığını kaydetti.

Gölün her geçen gün küçüldüğüne dikkat çeken Prof. Dr. Karakaya, 1930dan beri yaklaşık yüzde 30luk bir küçülme yaşandığını ifade etti. Prof. Dr. Karakaya, ”1930lu yıllardan bu yana Tuz Gölünde ciddi bir küçülme var. Küresel ısınmaya bağlı su azaldığı için tuz çökelimi de azalacaktır. Bu durum tuz yataklarından işletme yapan firmaları ekonomi yönden kötü etkileyecek. Kültürel olarak da olumsuz sonuçlara yol açacak. Çünkü bölgede yüzden fazla kuş barınmaktadır. Durum böyle devam ederse büyük bir kuş göçü bizi bekliyor. Sorun bununla da sınırlı değil. Suyun azalmasıyla tuz çökelmesi oluşmazsa, gölün yüzeyinde killi bir sedim alan oluşacak. Bu da çok fazla toz taşınması demek ve bu durum birçok solunum hastalığına yol açabilir” diye konuştu.

30 YILA KADAR TUZ GÖLÜNÜ KAYBEDEBİLİRİZ

Küresel ısınmanın etkisinin giderek büyüdüğünü ifade eden Prof. Dr. Karakaya, ”Eğer önlem alınmazsa 20-30 yıla kadar Tuz Gölünü aşama aşama kaybedebiliriz. Tuz Gölü’nde yapılan jeofizik araştırmalarında, gölün altında çok büyük mağaralar ve negatif anomaliler var. Dolayısıyla yüzeyden havzaya su bastığımızda bu suyun bir kısmını kayıp da edebiliriz. Peki, Tuz Gölünü nasıl kurtaracağız? Göle bağlı küçük derelerdeki suyu tarımsal alanda daha az kullanarak göle su taşınabilir” dedi.

Tuz Gölü havzasının 2000 yılında koruma altına alındığını da hatırlatan Prof. Dr. Karakaya, gölün kuruyan bölümlerinde iyileştirme yapıldığı takdirde tarıma elverişli hale gelebileceğini kaydetti. (DHA)

BBC, Euronews ve Associated Press’in haberlerine göre, Türkiye’nin tuz ihtiyacının yüzde 40’a yakın bir kısmının karşılandığı göl, tamamen kurumanın eşiğinde. Çekilen son görüntülerde, çatlamış ve kurumuş göl yatağına dağılmış çok sayıda ölmüş flamingo yavrusu dikkat çekiyor.

Yapılan incelemeler, Türkiye’nin en büyük ikinci gölü olan ve çeşitli kuş türlerine ev sahipliği yapan bin 665 kilometrekarelik gölün seviyesi bu yıl daha da azaldığını ortaya çıkardı. 

AP tarafından yayımlanan haberde, Türkiye’deki diğer göllerde de su seviyesinde azalma saptandığı belirtildi. Uzmanlara göre, iklim değişikliğinin neden olduğu düşük yağış oranı ve sürdürülebilirliği olmayan sulama uygulamaları ülkedeki gölleri bugünkü durumuna getirdi.

İklim uzmanları, Türkiye’nin de içinde bulunduğu tüm Akdeniz havzasının özellikle şiddetli kuraklık ve çölleşme riski altında olduğu konusunda ki uyarılarını yineledi. Yapılan araştırmalarda, 2000 yılından beri yaz dönemi su seviyesi hızla azalan Tuz Gölü’nde 2021 yazı itibariyle suların tamamen çekildiği bildirildi.

Kuruyan göl yatağı yerini çatlamış toprağa bıraktı 

Yüzyıllar boyunca flamingolara ev sahipliği yapan, gün batımı fotoğraflarına sahne olan Tuz Gölü, şimdilerde yerini çatlamış toprağa, kurumuş göl yatağına bırakmış durumda. Türkiye’nin tuz ihtiyacının yüzde 60’a yakın bir kısmının karşılandığı göl, tamamen kurumanın eşiğinde.

Göl kıyısında çok sayıda ölmüş flamingo yavrusuna rastlamak mümkün. Araştırmalara göre Türkiye’nin en büyük ikinci gölü olan ve çeşitli kuş türlerine ev sahipliği yapan bin 665 kilometrekarelik gölün seviyesi bu yıl daha da azaldı.

Uzmanlar, Tuz Gölü’ndeki bu düşüşün iklim değişikliğine bağlı kuraklığın ve yeraltı su kaynaklarını tüketen zararlı tarım politikalarının kurbanı olduğunu dile getiriyor.

Doğa fotoğrafçısı Fahri Tunç, çiftçilerin göle bent çekip su akışını kesmesi üzerine flamingo yavrularının hepsinin öldüğünü söylüyor. Tunç’a göre susuzluk nedeniyle en az 5 bin yavru flamingo telef oldu.

Tuz Gölü’nde 2021 yazında sular tamamen çekildi

Son 37 yıla ait uydu görüntülerini kullanarak çalışma gerçekleştiren uzmanlar, yaz dönemi su seviyesi 2000 yılından itibaren hızla azalan Tuz Gölü’nde 2021 yazında suların tamamen çekildiğini saptadı.

Ege Üniversitesinde tarafından yürütülen uydu görüntüleme çalışması sonucu gölde suların tamamen çekildiği, yer altı su seviyesinin de önceki yıllarda görülmemiş ölçüde düştüğü ortaya çıktı. Ankara, Konya ve Aksaray illeri arasında eşsiz biyoçeşitliliğe ev sahipliği yapan bu gölde, yıllar içinde su seviyesindeki azalmayı tespit etmek üzere bilimsel bir çalışma yürütüldü.

Gölde 1985-2000 yılları arasında çekilen uydu görüntülerinde güneybatı kesiminde mutlaka suyla kaplı bir alanın bulunduğu, suyla kaplı alanın, gölün toplam alanının yüzde 20’sinin altına düşmediği belirlendi. Bu dönemde yağışlar yetersiz olsa bile taban suyunun yüksek olması nedeniyle gölün beslendiği ortaya kondu.

2000 yılından itibaren yükselen sıcaklıklar, şiddetlenen buharlaşma ve yağış yetersizliğine bağlı olarak yaz aylarında göldeki suyla kaplı alanın hıza azalmaya başladığı, 2021 yılının yaz mevsiminde göldeki suyun tamamen çekildiği belirlendi.

Çevre örgütleri ise hükümetin tarım politikalarının Türkiye’nin göllerinin bozulmasında önemli bir rol oynadığını dile getiriyor.

Türkiye genelinde durumun ‘kötü’ olduğuna işaret eden Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Merkezi’nden Profesör Levent Kurnaz, “(Türkiye’de) artan sıcaklıklar, azalan yağışlar ve diğer yanda tarımda sulama için su ihtiyacı var.” değerlendirmesinde bulundu. Bölgede 120 bin civarında ruhsatsız kuyu olduğunu belirten Kurnaz, “Herkes sonsuza kadar sürecekmiş gibi su basıyor.” sözleriyle tepkisini dile getirdi.

Bir zamanlar Tuz Gölü’nde hasat zamanı

Türkiye’nin tuz ihtiyacının yaklaşık yüzde 60’ını karşılayan Tuz Gölü’nde geçtiğimiz yıla kadar hasat devam ediyordu. Sezonda elde edilen 1,5 milyon ton tuzun büyük bölümü yurt içinde değerlendirilirken, bir bölümü de 60’dan fazla ülkeye ihraç ediliyor.

İç Anadolu Bölgesi’nde Ankara, Konya ve Aksaray illerinin ortasında kapalı havzada bulunan Tuz Gölü’nde 1800’lü yılların başından günümüze tuz üretimi yapılıyor.

Gölde üretim yapılan havuzlardaki suların çekilmesiyle tuz oluşumu başlıyor. Tuz kesme makineleri ile toplanan tuzlar kamyonlara aktarılarak toplanma alanına ve işlenmek üzere fabrikaya gönderiliyor.

İhracat yaptığımız ülke sayısı 60’ın üzerinde. Bunların başında Amerika Birleşik Devletleri, Rusya, Avrupa, Afrika kıtasında 10 ayrı ülke, Uzak Doğu ülkeleri, 60 ülkeye ulaşılmış durumdaydı.

Tuz Gölü, zincirin halkalarından sadece biri

Tuz Gölü‘ndeki kuraklık ve flamingo ölümleri, bu yaz Türkiye’yi vuran ve kısmen iklim değişikliğinden kaynaklandığına inanılan ekolojik felaketler dizesinden sadece biri. Türkiye’de su seviyesi azalan ya da kuruyan tek yer Tuz Gölü değil. Ülke genelinde diğer bazı göller de kurudu ya da düşük yağış ve sürdürülebilir olmayan sulama uygulamaları nedeniyle endişe verici seviyelere geriledi. İklim uzmanları, Türkiye’nin de içinde bulunduğu tüm Akdeniz havzasının şiddetli kuraklık ve çölleşme riski altında olduğu konusunda uyarıyor. Van Gölü Havzası‘ndaki bazı sulak alanlar küresel ısınma nedeniyle daraldı. Bu durum göç yolundaki kuşları da etkiledi.

Sıcaklıkların artması ve buharlaşma nedeniyle Türkiye genelinde göl, baraj, akarsu ve sulak alanlardaki su seviyesinin düşmesi, bazı göllerin tamamen kurumasına yol açtı.

Temmuz ayındaki orman yangınları Türkiye’nin güney kıyılarındaki ormanları küle döndürdü. Yangınlarda sekiz kişi hayatını kaybetti. Ege orman yangınları ile kavrulurken Karadeniz ise sele boğuluyordu. Karadeniz’in kuzeyi, 82 kişinin ölümüne neden olan selden etkilendi.

Bunlardan başka; artan sıcaklıklar ve düzensiz atık yönetimi kaynaklı deniz müsilajı tabakası, Marmara Denizi‘ni kaplayarak deniz yaşamını da tehdit etti.