Program, ilkeler ve örgütsel yapı

1- Program

Karar alma biçimi: Öncelikli olarak ikna ve uzlaşma yöntemi. Herhangi bir sonuç çıkmaması durumunda ise % 70 genel görüş…

Neden bir ortak hareket zemini / ağı, bir birliktelik ihtiyacındayız?

• Ortak ve daha güçlü bir mücadeleye gereksinim duyulması;
• Hükümetin sermaye işbirliğiyle doğa ve yaşam alanlarımız üzerinde talan ve yıkımın sistematik artışının artık dayanılmaz boyuta gelmesi;
• Yerel mücadelelerde başarılar olsa da devletin kolluk güçleriyle bastırma girişimleri ile mücadele edilemez boyuta ulaşması, deneyimsizliğin doğurduğu başarısızlık;
• Toplumsal ekolojik muhalefet yaratılmasına duyulan acil bir ihtiyacın oluşması;
• Ekoloji mücadelesinin temelde sorunu yaratan sisteme, kapitalizme karşı mücadele olduğunun anlaşılması;
• Kanun ve yönetmelik değişikliklerine karşı, yasalaşma gerçekleşmeden önce ortak mücadele ve eylem birliğinin oluşturulmasının gerekliliği;
• Ekolojik sorunların ulusal ve küresel nitelikte oluşu;
• Mücadelede karşılaşılan tehditlere birlikte göğüs germe gereksinimi;
• Dünyanın doğal varlıklarını hızla tüketen çılgın üretim/tüketim hırsına “dur” demek istenmesi birliktelik gereksinimlerimizi oluşmaktadır.

Birlikte ne yapmak istiyoruz?

• Ortak eylem, mücadele birliği oluşturmak,
• Deneyim paylaşımını,
• Saldırıyı birlikte göğüslemeyi,
• Daha çabuk tepki verebilmek, sesimizi daha geniş kitlelere duyurabilmeyi,
• Hedeflerimizin herkesçe daha kolay anlaşılabilir hale gelmesini sağlamayı,
• Yalnızca saldırı olduğunda tepki veren yerel yapılar olmaktan çıkıp, kendi gündemini ülke gündemi düzeyine getirebilen, bunun programını oluşturabilmiş, ne istediğini bilen, asgari bir birleşik yapıyı oluşturabilmeyi,
• Doğayı korumayı, barışı savunmayı istiyoruz.

Ekoloji mücadelesindeki eksiklik ve aksaklıklarımız nelerdir, nasıl ve hangi araçlarla aşabiliriz?

Eksiklikler:

• Maddi, hukuki ve teknik kaynaklar elde edilememesi,
• Ekoloji mücadelesinin her alana yayılamaması,
• Bilgisizlik ve deneyimsizlik olması,
• Bazı çevre örgütlerinin bilerek ya da bilmeyerek ekolojik bütünlüğü ve yaşamın sürekliliğine zarar verici içerik taşıyan açıklamaları ve yönelişleri olması,
• Örgütlenmelerimiz ağırlıklı olarak yerel düzeyde olup tıkanmalar yaşanması,
• Kitle ilişkisi kurma anlamında, kitlesel desteğe sahip olabilme anlamında zayıflıkların yaşanması,
• Bilinçli kadrolara sahip olma anlamında yetersizliklerin etkili olması,
• Diğer yerel mücadele örgütlenmeleriyle ilişkilerin zayıflığı,
• Birikmiş çok önemli mücadele deneyimlerinden (hukuksal, pratik, dayanışma vb.) herkesin kolayca yararlanabileceği bir mekanizma yokluğu
• Ulusal ve uluslararası düzeyde mücadelesini duyurabileceği medya gücünün eksikliği,
• Henüz, birleşik olarak, ne yapmak istediğini tartışabilmiş, programını ve asgari örgütlenmesini yaratabilmiş birlikteliğin olmaması,
• İktidar kaynaklı olası baskılara hazırlıksız olunması,
• Çabuk ve ortaklaşa refleks gösterilememesi,
• Kendi dışındaki güçlü örgütlenmeler (partiler, odalar, sendikalar vb.) üzerinde önemli bir etki gücü bulunmaması,
• Benzer başka yapılanmalar ile ilişki kurulması ve dayanışma ağının genişletilmesinde tıkanıklıkların olması,
• Gelişmeler karşısında hızlı refleks gösterilememesinden dolayı eylemler, aynı kişilerin cılız katılımı nedeniyle etkisiz kalması,
• Ortak yayın organının olmaması,
• Çevre sorunlarını yaratan şirketlerin güçlü yapıları ve arkalarındaki devlet desteğinin olması,
• Ekoloji mücadelesi verenlerin siyasi iktidar tarafından hedef gösterilmesi, tehditler ve saldırıların artması,
• ÇED süreçlerinin, siyasi çıkarlara alet edilip içinin boşaltılarak bilimsellikten uzaklaştırılması, işlevsizleştirilmesi,
• Ekoloji örgütlerinin arasında, deneyim aktarımını, dayanışmayı ve hızlı hareket etme becerisini destekleyecek bir iletişim ağının olmaması,
• Demokratik kitle örgütleri, meslek ve emek örgütlerinin yeterince bu mücadeleye destek olmaması,
• Ekoloji hareketinin kendine özgü tavrı, duruşu, söylemleri ve eylem planlarının olmaması,
• Ekonomik yetersizlik, bilgisizlik ve korku. Mücadeleyi başkalarına havale etme, kendi örgütlülüğü içinde örgütlülüğünü sağlayamamış olması. Mücadelenin birkaç kişinin üzerine kalması, eksikliklerimizi oluşturmaktadır.

Eksiklikleri Aşma Yöntemleri:

• Tek bir noktadan değil, sorun alanlarına göre farklı yaratıcı çözümler ile yaklaşarak,
• Ekolojik tahribatın yerel boyutu ile genel boyutu arasında bağ kurarak, yerellerde halk ile kurulan bağları sağlamlaştırarak,
• Nitelik arttırıcı etkinlikler (panel, konferans vb. gibi) dışında yerellerde çocuklar ve yetişkinlerle yapılabilecek ekolojik bilinçlendirme aktiviteleri (geri dönüşüm çalışmaları vs,) gerçekleştirerek,
• Deneyim ve bilgi paylaşımını gerçekleştirerek,
• Birleşik eylem/etkinlik/mücadele/dayanışma pratiklerini yaratarak, (Ortak büyük etkinlikler, mitingler, basın açıklamaları, çalıştaylar, eğitsel etkinlikler, dayanışma piknikleri, kültürel etkinlikler, yerellere ziyaretler vb. )
• Çalışma ekiplerini gençleştirerek
• Yaratıcı yöntemler geliştirerek
• Bilimsel bilgileri daha fazla paylaşarak
• Sayımızı ve nitel gücümüzü arttırarak
• Hukuki mücadeleden ne olursa olsun vazgeçmeyerek, (#HukukİçinAdalet gibi) bir iradeyi örgütleyebilerek,
• Yandaş basının söylemini çürüten; ekonomi-politik ve ekoloji-politik çözümlemelerle veri üretip paylaşan bir yapı kurarak,
• Klişe ve saldırgan söylemlerden uzak, güçlü görsellikleri olan, kurucu, umut veren ve irade gösteren nitelikte sokağı örgütleyerek,
• Yerel eylemler, büyük ölçekli kampanyalar, sosyal medya ve ana akım basında görünürlük, sıkı proje (ilan, aşama, sahiplik, finansman, anlaşmalar ve diğer bağlantılar) ve gündem takibi yaparak,
• Erkek egemen sistemin hiyerarşi ve tahakkümü derinleştiren zihniyetine karşı; bütünlüklü ekolojik bilinç yaratarak eksiklikler giderilebilir.

Ortak hareket zeminini / ağını, birlikteliği sözel olarak hangi kavramlar üzerinden tanımlamalıyız?

• Ekoloji
• Yaşam savunuculuğu

Siyasal iktidarın hukuk yollarında yarattığı tıkanıklığı nasıl aşabiliriz; hukuku yeniden işlevli bir mücadele aracına nasıl çevirebiliriz?

• Çevre duyarlılığını ve dayanışmasını geliştirerek,
• Haklı mücadeleyi büyütmek için hukuk mücadelemizden hiçbir zaman vazgeçmeyerek,
• Türkiye’deki adaletsizliğin ifşası; adalete, hukuka aykırı uygulamalar bir araya getirilip yerli ve yabancı dilde sergileyerek,
• Son dönemde oluşan çevre hukuku içtihatlarını temel alan bir ortak savunma dosyası oluşturarak,
• Uluslararası diyalog arayışı ve uluslararası sözleşme hükümlerine uyulmasını sağlamak üzere baskı oluşturarak,
• ÇED dosyalarındaki karşıt görüşleri çürüterek,
• Sorunu sahiplenen geniş kitlelerin örgütlü/kararlı/dayanışma halinde/mücadeleci olabilmelerini sağlayarak,
• Ekoloji mücadelesini demokrasi ve haklar mücadelesinin de bir parçası haline getirerek,
• Hukuk yollarının tıkanması hukuksuzdur, bağlamından kamuoyu yaratarak,
• Hukuk mücadelesini “kitleselleştirerek” ve “görünür” kılarak,
• Siyasi partilere Meclis Komisyonlarına sorunlarımızı çözecek hukuki yolları içeren dosyalar sunarak,
• Fiili-meşru direniş hattı ile yaşamdan yana yeni bir hukuk oluşturulması için gösterilecek çabayla tıkanıklığı aşarak, hukuksal kazanımlar elde edilerek.

2- Örgütsel İlkeler ve Yapı

Hangi ortak temel ilkeler üzerinde, nasıl bir örgütlenme modeli?

• Bileşenler birliğe aidiyet duymalı,
• Dayanışmacı, şeffaf, paylaşımcı ve her an hesap verebilmeli,
• Siyasi yapılardan partilerden bağımsız olmalı,
• Şirketlerden, siyasi partilerden, belediyeler hariç devletin resmi organlarından ve bunların her birinin STK görünümlü uzantılarından maddi yardım, destek, bağış alınmamalı,
• Herkesi kapsayacak çoğulcu bir dil kullanılmalı,
• Fonlanan projeler geliştirilmemeli,
• Aldığı kararlar doğrultusunda sadece merkezi düzeyde değil, bileşenlerin tümünün ortaklaşmasını önemseyen bir yapı olmalı,
• Bölgesel ekolojik yapılar geniş bir biçimde temsil edilmeli,
• Yerel örgütlenmeler, mücadelenin temel ayağı olarak görülmeli,
• Emir ve talimatlar yağdırmamalı,
• Koordinasyonunun görev ve yetkilerini belirleyip işleyen bir mekanizmayı daha baştan oluşturulmalı,
• Hedefler açıklıkla saptanmalı,
• Farklılıklardan korkmamalı,
• Gönüllülük temel alınmalı,
• Her tür ayrımcılığa, ötekileştirmeye, ırkçılık ve yabancı düşmanlığına, cinsiyetçi yaklaşımlara, savaşa ve şiddete karşı olunmalı.
• Anti-kapitalist olmalı,
• Giderleri, bileşenler kendi olanaklarıyla karşılamalı ya da benzer mücadeleyi veren kurum/kuruluşlardan ilkelere aykırı olmamak koşuluyla destek almalı,
• İnsan türünün doğa üzerindeki tahakkümünü reddetmeli ve bütün canlıların yaşama hakkı gözetilmeli,
• Bileşenleri katı kurallarla bağlayacak bir yapı olmamalı. Yerellerin özerkliği gözetilmeli,
• Görev ve sorumlulukta cinsiyet eşitliğine özen gösterilmeli.

Ana organın niteliği (kongre / meclis / forum vb.), karar alma biçimi (salt çoğunluk / nitelikli çoğunluk / uzlaşma), kotası (cinsiyet / cinsel yönelim) ve toplanma sıklığı ne olmalı?

Ana Yapının Türü:

Meclis: Ana karar organıdır. Süreci tasarlar tartışır ve ilgili kararları alır. Karar alma biçimi ikna ve uzlaşmadır. İkna/uzlaşma ile sonuç alamadığında %70 genel görüş ile karar alır.
Bölgesel Bileşenler Kurulu: 2. Meclis toplantısında bölgelerdeki bileşenler arasında ilişki, dayanışma ve iletişimin eksik olduğu saptanarak, süreç içinde bölgelerde bileşenler kurulu oluşturulmasının tavsiye edilmesi gerekliliği görüldü.
Toplantı sıklığı: Meclis en az 6 ayda bir toplanır.
Oluşturulacak birlik zemini/ağın adı: EKOLOJİ BİRLİĞİ
Yürütme Kurulu: Eskişehir’de Ekoloji Birliği’nin kuruluşunu ilan eden ilk Kurucu Meclis’te oluşturulan Koordinasyon Kurulu’na Ankara’da toplanan 2. Meclis önemli yetkiler verdi. Bu nedenle koordinasyon olarak tanımlanan yapının bir nevi yürütme organı haline gelmesi nedeniyle koordinasyonun adının “Yürütme Kurulu” olmasına karar verildi. YK üyeliği Meclis’te belirlenen YK üyesi bileşenler tarafından belirlenecek temsilcilerden oluşacak. Yürütme kurulu, en az 6 ayda bir toplanan Meclis’te belirlenir. Basınla ilişkilere dair konular eş sözcüler tarafından yürütülecektir. Yürütme Kurulu olağanüstü durumlar hariç 45 günde bir toplanır.

Üye sayısı: Yürütme Kurulu üye sayısı sınırlaması getirilmedi. Görev süreci içerisinde 2 kez YK toplantısına gelmeyen kurumların YK üyeliği düşecek, bu üye bir dahaki dönemde aday olamayacak.
Sessiz üye: YK’da görev alan bileşen temsilcisinin toplantıya katılamama durumunda bileşeni temsil etmek üzere kendi kurumlarından YK’da bir kişi de sessiz üye olacak. Sessiz üye YK iletişim grubuna eklenirken tartışmalarda bileşen adına asıl üye söz söyleyebilecek.

Meclis Toplantısında Yürütme Kurulu şu 10 örgüt temsilcisinden oluştu:

1- ARÇEP (Artvin Çevre Platformu)
2- AYÇEP (Aydın Çevre ve Kültür Platformu)
3- EGEÇEP (Ege Çevre ve Kültür Platformu)
4- DOĞADER (Doğayı Çevreyi Koruma Derneği)
5- Doğanın Çocukları
6- Kazdağları Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği
7- KOS (Kuzey Ormanları Savunması)
8- MEH (Mezopotamya Ekoloji Hareketi)
9- ORÇEV (Ordu Doğal Çevreyi Koruma Derneği)
10- TURÇEP (Turgutlu Çevre Platformu)

Yapının işleyişi: Meclis ve Koordinasyon

Meclis: Ana karar organıdır.
Meclis toplantısı: Meclis toplantıları 6 ayda bir yapılacak. Bu sıklık Ekoloji Birliği’nin örgütsel yapısı daha işlevsel hale geldiğinde gerekli görülürse yılda bir de olabilecek.
Yürütme Kurulu: Meclisin aldığı kararları uygular.
Karar alma yetkisi: Yürütme Kurulu, Ekoloji Birliği ilkeleri doğrultusunda Meclise bilgi vermek kaydıyla karar alabilir. Meclis’ten gelen eleştiriler doğrultusunda kararını gözden geçirebilir. Aralarındaki ilişkinin özü ve temel niteliği: Yürütme kurulu Meclise karşı sorumludur.
• Meclisin belirlediği süreçlerin / eylemlerin örgütlenmesi, hamaliyesi, iş bölümü, lojistik planlamasında sorumluluk alır.
• Hamaliyesini yaptığı parça işler ve gidişat hakkında meclisi düzenli olarak bilgilendirir
• Komisyonlara görev paylaştırır, görev takvimi çıkarır ve takibini ve denetlemesini yapar.
• Yukarıda anılan maddelerde yaşanabilecek ciddi tıkanıklıkları meclise sevk eder.

YK ile iletişim: YK üyesi olmayan bileşenler, ekoloji mücadelesi gündemine ilişkin veya gündem oluşturabilmek için gerekli gördüğü konularda Ekoloji Birliği’ni harekete geçirebilmek için Eş Sözcüler veya YK ile iletişim kurarlar.
Eş sözcüler: Yürütme Kurulu ile iletişim içerisinde amaç ve ilkeler doğrultusunda Ekoloji Birliğini temsil eder. YK’ya bilgi vermek koşuluyla gerektiğinde basın açıklaması, röportaj vs. gibi faaliyetler içinde olabilir.
Ekoloji Birliği Logosu: Koordinasyon Kurulu gelen öneriler arasında en çok beğenilen 2 logo bileşenlerin görüşüne sunuldu ve Salihli Çevre Derneği’nden bir arkadaşımızın yaptığı logo, Ekoloji Birliği’nin logosu olarak kullanılmak üzere belirlendi.

Sorumluluklara dair hatırlatma / uyarma ve denetleme mekanizması

• Tüm bileşenler, iyi niyetli uyarı ve denetimlerini gerçekleştirebilir.
• Uyarı, eleştiri, hatırlatma ve özeleştiri süreçleri tercihen yüz yüze toplantılarda gerçekleşmeli. Ancak mail grubu yoluyla da eleştiri, hatırlatma ve uyarı yapılabilir.
• Yürütme Kurulu, örgütle iletişime geçerek sorunu çözmeye çalışır. Başarılı olamazsa durumu meclise taşır. Ne olacağına meclis karar verir.
• Öncelikle ikna yöntemi uygulanır. Yapıcı eleştiri özeleştiri süreçleri işletilir. Aksayan durumlarda Yürütme Kurulu Meclis’e olağanüstü toplantı çağrısı yapabilir.
• Her bileşen üzerine düşen sorumlulukları yerine getirir, dönem sözcüleri gerekli koordinasyonu sağlar.

Çalışma grubu alanları/Komisyonlar (Basın, hukuk, bilim, dayanışma vb.)

Komisyonlar: Her komisyona Yürütme Kurulu üyeleri arasından belirlenecek birer YK üyesinin sorumluluğuna verilmesi, sorumlu YK üyesinin komisyonların çalışmaları, ihtiyaçları, sorunları ve bunların çözümlerine dair çalışmalar yürüterek, bunların bilgilerini YK ile paylaşması.
Sosyal Medya Komisyonu: Ekoloji Birliği’nin sosyal medya ve diğer iletişim ağlarındaki faaliyetlerinin düzenli olarak yürütülmesini sağlamak için bir Sosyal Medya Komisyonu oluşturuldu.
Bilim Komisyonu: Ekoloji Birliği ilkeleri doğrultusunda çalışma yapmak için Yürütme Kurulu, bileşenler ya da Bilim Kurulunun kendisi tarafından yapılan isim önerileri ile oluşturulur. Ekoloji Birliği’nin ilkeleri doğrultusunda belirlenen konularda ya da kurulun kendi belirlediği ekoloji ve çevre temalı çalışmalar yapar. (ÇED dosyalarının incelenip raporlanması, Eğitim materyallerinin içeriği, Çalıştay konferans vb etkinliklerde konuşmacı olma ya da bulma gibi…)
Hukuk Komisyonu:
Uluslararası ilişkiler komisyonu: Ekoloji Birliği’nin diğer ülkelerdeki ekoloji örgütleri ile iletişimini, dayanışmasını sağlama, ortak eylem ve etkinlikler örgütleme, uluslararası ekoloji mücadelesinin birliğine dönük çabalar içinde olma, EB’nin duyuru ve metinlerini yabancı dillere çevirme gibi görevler üstlenir. (MEH’in uluslar arası ilişkiler ağı da bu komisyonun bir parçası olacak.)

Olması gerekenler:

• Doğa, yaşam savunuculuğu, ekoloji mücadelesi verenler,
• Yalnızca gönüllülük esasına göre mücadele edenler,
• Ekoloji/çevre/yaşam alanı mücadelesinde yer alan, birlikte yürümek isteyen yapılar,
• Mücadele yürütülen bölgede yaşayan halk üzerinde meşruluğunu sağlayanlar, yürütülecek çalışmaları ve eylemleri ekonomik ve/veya siyasi çıkar güdüsü dışında tutmayı hedefleyenler,
• Devletten ve siyasi partilerden bağımsız olanlar,
• Mecliste örgütsel temsiliyet esastır.

Olmaması gerekenler:

• Devlet kurumları,
• Siyasi partiler, örgütler ve onların alan (kent ve ekoloji vs) örgütlenmeleri,
• Ekoloji mücadelesinde yer almamış olanlar,
• Sermaye ve devletle yakın ilişkisi olan, onlardan yardım, bağış destek alan kurum ve dernekler,
• Varlığını, çalışmalarını fon ve mali destekli projelerle sürdüren kurumlar,
• Ekoloji talanına sebep olan projeleri destekleyen, bunların herhangi bir düzeyde içinde yer alanlar
• Devletle, ekoloji hareketinin kazanımlarını tehlikeye atan biçimde ilişkilenen kurumlar.

Yeni bileşen taleplerinin değerlendirilmesi:

Yürütme Kurulu örgütlerin başvurusunu mail yoluyla Meclis’e bildirir; Örgütleri inceler, en yakın dernek ya da platformdan bilgi isteyerek karar verir. İlkeleri kabul etmek koşulu ile tüm yerel ekoloji örgütleri bileşenlik başvurusunda bulunabilir.

Mali işlerin çözümü:

• Giderler yerel örgütlerin özgücü ve dayanışması ile karşılanır. Bunun için dayanışma ekonomisi temel alınmalı. Gerektiğinde bileşen örgütlerin desteğiyle hızlıca ortak bütçe çıkarılması düşünülebilir.
• Ülke genelinde yürütülecek mücadele bazlı harcamalar, davalar için maliyet belirlenip bileşen sayısına bölünerek katkı sağlamaları istenebilir
• Her türlü harcama şeffaf biçimde iş bitiminde bileşenlere açıklanır
• Mali kaynakların kullanımında şeffaflık, her an denetlenebilirlik, ulaşılabilirlik tartışmasız esastır.